Beykozlu
New member
Ukrayna’nın Mariupol Kent Konseyi toplu ölümlere dikkat çekmeye çalışıyordu. Şehirleri Rus işgalinden en çok etkilenen olmuştu ve haftalarca süren şehir savaşlarının ardından binlerce ceset molozların arasında yatıyordu. Bucha’da ve kuzey Ukrayna’daki diğer şehirlerde Rus vahşetinin ortaya çıkmasından sonra, liman kentinin seçilmiş temsilcileri dünyaya güneydeki öldürme ölçeğinin hala daha yüksek olduğunu hatırlatmak istediler. Kuru ve ağırbaşlı bir dille Mariupol sakinlerinin kaderini anlattılar. Yine de arada sırada, duygu kaçtı: Geçenlerde, konsey üyeleri, henüz sözlüklerde yer almasa ve (henüz) İngilizce olarak söylenemeyecek olsa da, her Ukraynalının bildiği bir kınama ifadesi ile Rus faillere atıfta bulundu: “рашизм. ”
Rus birlikleri Kiev bölgesinden çekilirken ve öldürülen sivillerin cesetlerinin fotoğrafları medyada yer alırken, Ukraynalılar korkularını ve kınamalarını aynı kelimeyle dile getirdiler. Irpin hakkında, Bucha hakkında, Trostyanets hakkında, tanklar tarafından ezilen cesetleri, sokakta vurulan bisikletlileri, kutsal olmayan cesetleri okuduğumda, yorumlar bölümünde, sosyal medyada tekrar tekrar “рашизм” vardı. medya, hatta Ukrayna devletinin resmi açıklamalarında. Rusya, Donbas’taki Paskalya saldırısıyla Ukrayna devletini yok etme girişimini yenilerken, Ukraynalılar bu yeni kelimeyi kullanmaya devam edecekler.
Anlamını kavramak, alfabe ve telaffuz farklılıklarını aşmayı, faşist bir imparatorlukla savaş halindeki iki dilli bir toplum deneyimine doğru yolumuzu düşünmeyi gerektirir. “Pашизм” kulağa “faşizm” gibi geliyor ama başında “f” yerine “r” sesi çıkıyor; kabaca “Rus faşizmi” anlamına gelir. Bu savaştaki saldırgan, asla yaşanmamış bir geçmişe, tarihin saçma sapan ve nekrofilik hesaplarına doğru geri itmeye çalışıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı fethetmesi gerektiğini söylüyor Vladimir Putin, bin yıl önceki vaftiz nedeniyle veya II. Dünya Savaşı sırasında dökülen kan nedeniyle. Ancak Rus imparatorluk mitleri, yeni bir savaşın Ukraynalı kurbanlarının hayal gücünü içeremez. Ulusal kimlik, yaşayan insanlarla, hayal ettikleri ve seçtikleri değerlerle ve geleceklerle ilgilidir. Bir ulus, yeni şeyler ürettiği ölçüde vardır ve ulusal bir dil, yeni sözcükler üreterek yaşar.
Yeni “рашизм” kelimesi, Putin’in dünya görüşünün kullanışlı bir kavramsallaştırmasıdır. Ukraynalılar, Rusya’nın son on yılda faşizme yöneldiğini Batılı analistlerden çok daha fazla fark ettiler. Putin’in operasyonel soykırım konuşmasını konuşlandırmasından etkilenmeyen bu kişiler, Rusya’daki faşist uygulamaları gördüler: lider ve ölü kültleri, korporatist devlet, efsanevi geçmiş, sansür, komplo teorileri, merkezi propaganda ve şimdi de ırkçılık savaşı. yıkım. Terimin Batılı şahsiyetler ve partiler için ne kadar geçerli olduğunu haklı olarak tartışırken bile, faşizmin canlanmasının merkezi örneğini, Rusya Federasyonu’ndaki Putin rejimini gözden kaçırma eğiliminde olduk.
“pашизм” kelimesinin kökenleri bize Ukraynalıların hem Ruslardan hem de Amerikalılardan ne kadar farklı olduğu konusunda bir fikir verir. Ukrayna gibi iki dilli bir ulus, yalnızca iki dilli bireyler topluluğu değildir; insanların kullandıkları dili diğer insanlara ve yeni ortamlara alışkanlığa göre ayarladıkları, dili tek dilli uluslara yabancı şekillerde manipüle ettikleri bitmeyen bir karşılaşmalar dizisidir. Ukrayna televizyonuna ve radyosuna gittim, soruları Rusça aldım ve Ukraynaca yanıtladım, bir an için bile bu düğmeyi anmaya değer bulamadan. Evvel, televizyonda Ukraynaca konuşurken bir an durup birkaç şiiri Rusça olarak alıntıladım, bu benim için bir çabaydı. Ancak Ukraynalılar dilleri zahmetsizce değiştirirler – sadece durumlar değiştikçe değil, aynı zamanda durumları değiştirmek için , bazen bir cümlenin ortasında, hatta bir kelimenin ortasında.
“Pашизм”, içinde bulunduğu zor durumu düşünen ve kendi kendine iletişim kuran iki dilli bir toplumu ortaya çıkaran bir kelime oyunu ve göndermeler kompleksi olarak, çeşitli dillerden içten inşa edilmiş bir kelimedir. Ortaya çıkışı, kod değiştiren bir insanın dili nasıl zenginleştirebileceğini ve korkunç bir savaşı kendileri için daha anlaşılır hale getirebileceğini gösteriyor. Putin’in etnik emperyalizmi, Ukraynalıların Rusça konuştukları için Rus olmaları gerektiğinde ısrar ediyor. Yapıyorlar – ve Ukraynaca konuşuyorlar. Ancak Ukrayna kimliğinin, dillerden herhangi birinin kullanımından çok, diller arasında yaşama yeteneğiyle ilgisi vardır.
Mart ayında Kiev’de Rus askerlerinin katil olmamalarını isteyen bir ilan panosu. Kredi… Yuliia Ovsyannikova/Ukrinform, Getty Images aracılığıyla
Ukraynaca Kiril ile yazılmıştır ve bu nedenle orijinal haliyle “рашизм” üzerinde durmak, Ukraynalıların yaptığı gibi şeyleri kavramak için gereken zihinsel jimnastik konusunda yardımcı olacaktır. Bu altı karakteri görünce, onları Latin harfleri yaparak başlamanız cazip gelebilir. Ancak diller, özellikle birden fazla dili anadili olarak konuşan insanların zihinlerinde karmaşık bir şekilde birlikte çalışır. Rimbaud ve (Ukrayna’dan gelen) Hasidim’in bildiği gibi, her harfin bir büyüsü vardır. Yavaş gitmeliyiz.
Bu altı Kiril harfi, İtalyanca, Rusça ve İngilizce’ye göndermeler içerir ve bunların tümü mekanik, harf harf çevirisini engeller. “рашизм” kelimesini Ukraynacadan İngilizceye çevirmek için bulduğum en iyi (kusurluysa) yol “ruscism”dir – standart harf çevirisi protokolünün önerdiği gibi olmasa da, bu hem kelimenin kökenine hem de anlamına işaret ediyor. “Rusculuk” gördüğümüzde, bu kelimenin Rusya (“rus”), siyaset (“izm”) ve aşırı sağ (“ascism”) ile ilgili olduğunu tahmin edebiliriz – gerçekten de öyle. Bunu düşünmenin basit bir yolu, “Rusya”dan “r” ve “faşizm”den “asşizm”in bir holdingi gibidir: Rus faşizmi. Bu, hikayenin zar zor başlangıcıdır, ancak bizi kelimeyi mümkün kılan dilsel oyunculuğa ve her sesten çıkarılan anlam birikimine doğru yönlendirir.
“рашизм” kelimesini İngilizce’de “ruscism” olarak yazmam gerekti çünkü referansı görmek için “rus”a “u” ile ihtiyacımız var. Rusya. Orijinal Ukraynaca “a”yı kaybedersek, çok katmanlı bir referansı zayıflatırız – çünkü “рашизм”daki “a” uygun bir şekilde, Ukraynaca kelimenin Rusya ile faşizmi İngilizcenin yapamayacağı şekilde ilişkilendirmesine izin verir.
Ama bekleyin: “ra” (Kiril dilinde “pa” ile yazılmıştır) Ukraynaca’da Rusya’yı nasıl önerebilir? Ukraynaca’daki “Rusya”nın da ilk hecede “a” olduğunu tahmin edebilirsiniz, ancak yok. “o” ile yazılıyor: Росія. Ukraynalıların da Rusça bildiğini hatırlayabilir ve muhtemelen Rusça “Rusya” kelimesinin “a” ile yazıldığını tahmin edebilirsiniz. Değil: Rusça’da da kelimenin ilk sesli harfi “o”dur. Ama tahmin bizi doğru yola sokuyor. Ukraynalıların Rusça ile Rusların yapamayacağı şekilde oynayabileceğini görmek üzereyiz – Ukraynaca bir kelimenin içinde Rusların asla yakalayamayacağı bir Rusya referansı içerebileceğini görmek üzereyiz.
Her iki dili de bilmiyorsanız, Rusça ve Ukraynaca’nın birbirine çok benzediğini düşünebilirsiniz. Oldukça yakınlar – örneğin İspanyol ve İtalyanlar kadar. Birini biliyorsanız, diğerini öğrenmede muazzam bir avantajınız var. Ama yine de öğrenmek zorundasın. Rusça dilbilgisi Ukraynaca’ya benzer – belki de Ukraynaca ve Lehçe’den biraz daha yakın – ancak anlambilim o kadar yakın değil. Rus bakış açısına göre, sahte arkadaşlar lejyondur. Basitçe “yakında” veya “gecikmeden” anlamına gelen dört heceli zarif bir Ukraynaca kelime var, ancak bir Rus için “barın arkasında değil” gibi geliyor. Ukraynaca “kedi” kelimesi “balina” için Rusça’ya benziyorken, “dişi kediler” için Ukraynaca “bağırsaklar” için Rusça gibi geliyor.
Ruslar Ukraynacayı anlamıyor çünkü öğrenmediler. Ukraynalılar Rusça’yı anlıyor , çünkü onlar Rusça’yı öğrendiler. Bu gerçeğin savaş alanı etkileri vardır. Ukraynalı askerler genellikle Rusça konuşur, ancak casusları ve casusları tespit etmek için Ukraynaca kullanmaları talimatı verilir. Bu, genel bir kod değiştirme uygulamasının çarpıcı bir örneğidir. Başkan Volodymyr Zelensky genellikle Rusça’yı bir komedyen olarak kullandı ve neredeyse her zaman Ukraynaca’yı bir politikacı olarak kullanıyor – konuşmanın ortasında, Ukraynalıların takip edeceğini tam olarak bilerek, Ruslara hitap etmek için Rusça kullanmaya geçebileceği durumlar dışında.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelensky, 5 Nisan’da görüntü bağlantısı üzerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne hitap ediyor Kredi. .. Spencer Platt/Getty Images
Benzer diller arasında geçiş yapmak için bir aralarındaki farkların canlı bilgisi. Ukraynaca ve Rusça arasındaki bir fark, Rusça’da daha sık görülen “ah” sesiyle ilgilidir. Her iki dilde de “a” sesli harfi sürekli olarak bu sesi üretir. Ancak Rusça’da yazılı bir “o” da bunu yapabilir. Göze çarpan bir örnek, Rusça “kurtuluş” kelimesidir – “освобождение”. Bu, göründüğü gibi “osvobozhdenie” olarak çevrilmiştir, ancak her “a”nın “ah” olarak telaffuz edildiği “asvobazhdenie”ye daha çok benziyor. Ukraynalı bir kulağa, bu çok Rusça bir kelime. Ukraynalı muadili — визволення, vyzvolennia — kulağa tamamen farklı geliyor (neredeyse Lehçe wyzwolenie ile aynı olmasına rağmen).
Rus освобождение, Kızıl Ordu’nun her eylemini tanımlamak için acımasızca uygulandığından, onlarca yıllık Sovyet kullanımıyla da yüklüdür. söz konusu insanlar, 1956’da Macaristan’da ve 1968’de Çekoslovakya’da olduğu gibi “özgürleştirildiklerine” inanmıyorlardı. Bu, Rusların şimdi Ukrayna’yı işgallerini tanımlamak için kullandıkları kelimedir ve onlarca yıl boyunca yalancı bir kullanım taşır. Ukraynalılar için hem saçma hem de uğursuz gelebilir; Ruslar ciddiyetle kullandıklarında, Ukraynalılar bunu oldukça sık kullandıkları bir kelime olan “zombifikasyon” işareti olarak görebilirler. Resmi Rusya tarafından işgalin sembolü olarak Z harfinin kullanılmasına ilişkin Ukraynalı bir açıklama, “gamalı haçların diğer yarısının depoda çalındığı” şeklindedir. aklıma “zombi” geliyor.
Moskova’daki pencereler, Mart ayında Ukrayna’da savaşan Rus birliklerinin sembolü olan Z harfini oluşturuyor. Kredi… Getty Images
Şu anda , Ukrayna medyası genellikle Rusça konuşan Ruslardan yapılan alıntılarda özel bir alay konusuna yer veriyor – yalnızca dilsel bir topluluk içinden mümkün olan bir tür mizah. Ukraynalılar mükemmel bir şekilde Rusça’yı doğru yazabiliyorlar, ancak savaş sırasında bazı internet yorumcuları ara sıra Rusça kelimeyi Ukrayna yazı sistemini kullanarak hecelediler, bu da onu sabitlenmemiş ve acınacak bir halde bıraktı. Ukraynaca yazarken, “oсвобождение”yi “aсвобaждениe” olarak heceleyebilirsiniz – telaffuz edildiği şekilde – onu (ve buna bağlı olarak Rusları) aptalca gösteren ve bir durumu haklı çıkarmak için kullanılan siyasi kavramlarla alay eden biraz sözlükbilimsel simya. savaş. Daha geniş anlamda, bu tür çabalar, Rusya’yı bölgesel kültürdeki merkezi konumundan uzaklaştırmanın bir yoludur.
Gerçekten de, Rusya’nın adı, bu gece-gündüz kaymasının ilgili bir örneğidir. “Rusya” kelimesinin Rusçası “Россия”dır, ancak “o”, “a” olarak telaffuz edilir, “Rahssiya” gibi bir şeydir. Artık bunun nereye gittiğini görebilirsiniz. Yeni Ukraynaca kelimemiz olan “рашизм” başlangıcındaki “rah” sesi sadece “Rusça”yı işaret etmekle kalmaz, aynı zamanda Rusça konuşan kişilerin
telaffuz ettiği şekliyle “Rusya” kelimesini de çağrıştırır. “Rusya” ile “faşizm” arasındaki bağı mühürleyen şey, Rus konuşmacıların kendi ülkelerini adlandırma biçimleridir.
Rusça’da bir “o”nun “a”ya dönüştüğü zamanı bilmeniz gerekir ama daha önce bilirsiniz, ses tutarlıdır. Ukraynalılar da İngilizce ile oynuyorlar ki bu bu açıdan daha zor. İngilizce’de belirli bir sesli harfin nasıl telaffuz edileceğini tahmin etmek neredeyse imkansızdır; sayfadaki harfin, çıkarmanız gereken sesle neredeyse hiçbir ilgisi yok. (Bana inanmıyorsanız, geri dönün ve bu makalenin herhangi bir cümlesindeki ünlüleri seslendirin.) İngilizce ünlü sesleri de Ukraynaca ve Rusça’dakilerden farklıdır – daha geniş, daha tembel ve daha çoktur. İngilizce konuşanlar, “a”yı telaffuz etmenin, bu dillerin tamamında ne kadar sesli harf varsa, o kadar çok yolu vardır.
Amerikalılar “Rusya” dediğinde, birinci ve ikinci hece kafiyelidir. Bu şaşırtıcıdır, çünkü ilk sesli harf “u” ve ikincisi “ia”dır. Hiçbiri, Slav dillerini konuşanların – ve aslında diğer dillerin çoğunun – “ia” veya “u”nun telaffuzunu veya bu konuda herhangi bir sesli harfin telaffuzunu nasıl anlayacaklarına karşılık gelen bir şekilde telaffuz edilmez. Her ikisi için de Amerikalılar schwa olarak bilinen bir “uh” sesi çıkarma eğilimindedir; “Ruhşu” diyoruz. Bu “uh” sesi, konuşmacıları bazen nereye ait olduğunu ve nasıl telaffuz edileceğini bilmekte zorlanan Ukraynaca veya Rusça’da yoktur.
İngilizce’de “Rusya”yı nasıl heceleyip söylediğimiz önemli çünkü Ukraynaca “рашизм” kelimesi İngilizce’yi bazı kısımlar için ayırıyor. Ukraynalılar “Rusya” dediğimizi iyi bir anlaşma olarak duyuyorlar. Şimdi, Rusya hakkında söylediklerimizi fazla ciddiye almama eğilimindeler ve genel olarak haklılar – ve bu yüzden “Rusya”yı alıp bizim diyebileceğimiz şekilde ödünç alarak “Pаша” yaptıklarında, bir Rusya’yı kastediyorlar. bu kadar ciddiye alınmamak, kendi şartlarıyla kabul edilmemek, bir aşağılanma nesnesi. Bu ve daha küçümseyen “Pашkа” (“k” onu küçültür) yazı yerine konuşma dilindedir. Ve kelimenin söyleniş şekli de önemlidir: Ukraynalılar schwa “uh” sesini tam olarak çıkaramazlar, bu yüzden onların “Pаша”sı İngilizceyi taklit etmesi amaçlanmış olsa da aslında kulağa “Rahsha” gibi gelir.
Burada “рашизм” içine yerleştirilmiş parçaların ve referansların yoğunluğunu hissetmeye başlıyoruz. Rusya’yı temsil eden sadece başlangıçtaki “r” sesi değildir. Rusça konuşanların Rusça’da “Rusya” kelimesini nasıl telaffuz ettiğine gönderme yapan sadece “ra” bile değil. İlk üç harf olan “раш”, İngilizce konuşmacıların Rusya’yı nasıl telaffuz ettiğine de atıfta bulunur. İngilizceye yapılan atıf tam olmasa da, oradan gelen “rahsh” sesi, “faşizm” ile olan kombinasyonun sorunsuz çalışmasını sağladığı için çok verimli çıkıyor. İngilizce’den bir Ukraynaca neolojizmindeki (“Pаша”) harflerin dörtte üçü, kabul edilen bir İtalyanca kelimeden (“фашизм”, faşizm) gelen harflerin altıda beşi ile bir araya getirilerek yeni “рашизм” kelimesini oluşturur. ve etkili holding.
“Rusya” dediğimizde çift “s” “sh” olarak telaffuz edilir. “Faşizm”in ortasında aynı sesi, “sh”yi buluyoruz – ancak bu sefer İngilizce’nin orijinal İtalyan “faşizm”inden ödünç aldığı “sc” tarafından üretiliyor. Bu sesi “sh” ile veya bu iki kelimede “ss” ve “sc” ile çevirebiliriz, ancak anlaşılır basit Ukrayna imlası o sesi alır, ancak hangi dilde yazılırsa yazılsın ve onu “ш” olarak çevirir. ” Yani ortadaki ses sayesinde “раша” + “фашизм” = “рашизм”. Ortadaki “sh” sesi, “ш” hem Rusya’yı hem de faşizmi ifade eder , ancak bunun tek nedeni Ukraynalıların İngilizce ile oynaması . Ne Rusçada ne de Ukraynaca’da “Rusça” kelimesinin “sh” sesi yoktur.
“Pашизм” çalışmak için İngilizce’ye dayanır, ancak İngilizce’yi geri almak kolay değildir. “Rusya” “Pаша” olduğunda, ünlüler sertleşir ve daha dürüst hale gelir; artık İngilizce’ye tam olarak uymuyorlar. Aynısı, Ukraynaca’da daha kısa ve disiplinli bir ses gerektiren “ism” için de geçerlidir. Bu dürüst ünlüler, İngilizce konuşanların “pашизм” kelimesini söylenmesi gerektiği gibi telaffuz etmelerini zorlaştırıyor – ve Ukraynaca’da doğru telaffuz etsek bile, kulağa İngilizce’deki pek bir şey gibi gelmiyordu.
Bu nedenle, İngilizce için “pашизм” iddiasında bulunmak için, Ukraynalıların da genellikle yaptığı gibi, onu “rusşizm” olarak çevirmem gerekiyor. Mekanik olarak doğru transkripsiyon, pek açık olmayan “raşizm” olacaktır. Geriye dönüp Rusya’yı belirtmek için “u”yu almamız gerekiyor ve bunun ideolojiyle ilgili olduğunu bildiğimiz için “izm”i alıyoruz. Ve Ukraynalı ünsüz “ш” bir “sh” talep ederken, ortaya çıkan “acelecilik”, Amerikan talk radyosu veya Kanadalı klasik rock için bir zayıflık anlamına gelir. “ш” kelimesinin aslında bir “sh”den gelmediğini biliyoruz; hem Rusya’nın “ss”sinden hem de faşizmin “sc”sinden geldi. “sc”yi seçiyoruz ve “ruscism” alıyoruz. Ukraynaca’da olduğu gibi, iki kısma bir “sh” sesi katılır. Ama şimdi, İngilizce’de görünen “sc”, olması gerektiği gibi faşizmin olağandışı yazılışını hatırlatıyor.
İngilizce’de ırkçılığa inanıyorsanız ırkçısınız; faşizme inanıyorsan faşistsindir. Bu sözcüksel ilerleme Ukraynaca’da da benzerdir. “Расизм”, ırkçılık, “расист”, ırkçı ile ilişkilendirilen kişisel bir biçime sahiptir. “Фашизм”, faşizm, “фашист”, faşist doğurur. Aynı şekilde, yeni “рашизм” kelimesi “рашист” veya ruscist’e sahiptir. (İngilizce’den farklı olarak, Ukraynaca da bu kelimelerin kadın biçimlerini oluşturur.) Ukraynalılar bazen tek tek Ruslardan “rusistler” olarak bahseder, örneğin savaşın önde gelen Rus destekçilerinin listelerini oluştururlar. Ancak Ukrayna’daki tüm Rus askerlerine “ruskist” deme eğilimi de var. Bu bazı zorluklarla karşılaşmaktadır: Rus devletinin emperyal karakteri göz önüne alındığında, Ukrayna’daki Rus askerlerinin çok yüksek bir oranı ulusal azınlıklara aittir. Bu, faşist bir amaç uğruna ölen askerlerin bile faşist olması gerekmediğine dair daha derin bir sorunu akla getiriyor.
Rus liderler, Ukrayna’da çağdaş düşmanlardan “faşistler” olarak söz etme şeklindeki Sovyet geleneğini yoğunlaştırmış olsalar da, bu kelime daha basitçe, orada Rusya’da olduğundan daha derin olan II. Dünya Savaşı’nın dehşetine atıfta bulunuyor. Ukraynalılar “rusizm”den bahsettiğinde, Rusları ortak bir miras ve ortak bir hatıra olması gereken şeye derin bir ihanetle suçluyorlar. Rusları uzun zaman önce yenilmesi gereken hale gelmekle suçluyorlar.
Ukrayna’nın ötesinde milyonlarca Ukraynalı’nın, buna izin veren bir ülkede konuşma özgürlüğünü kullanarak yeni bir kelime icat ettiğini ve uyguladığını biliyor gibi görünüyor. “Rusizm” ilk başta kulağa garip gelecek. (Doğu) Avrupa savaşlarından çıkan diğer kelimeler “soykırım” ve “etnik temizlik” de öyle. Bugün dünyamızı aydınlatan kavramlar eskiden tuhaf ve yeniydi. Ama bir şeyi işaret ettiklerinde, tutabilirler.
Rus faşizmi kesinlikle kavram gerektiren bir olgudur. Rusya Federasyonu her yerde aşırı sağı destekliyor. Putin, dünyadaki beyaz üstünlükçülerin idolü. Tanınmış Rus faşistlerine, bu savaş da dahil olmak üzere, savaşlar sırasında kitle iletişim araçlarına erişim hakkı veriliyor. Rus seçkine mensupları, her şeyden önce Putin’in kendisi, giderek faşist kavramlara bel bağlamaktadır. Putin’in Ukrayna’daki savaşı, Rusya’yı kendine döndürecek şiddeti temizleme eylemi olarak haklı çıkarması, Hıristiyan bir faşizm biçimini temsil ediyor. Resmi bir Rus haber servisinde, Ukrayna ulusunun ortadan kaldırılması için bir plan sunan, açıkça soykırıma yönelik bir el kitabı olarak kabul ettiğim şeyin yakın zamanda yayınlanması, tüm bunları doğrulamaktadır. Moskova, dünyamızda faşizmin merkezidir.
Bu kadar etkili bir şekilde kompakt bir kelimenin en büyük riski, sadece Rus olmaları nedeniyle tüm Rusların faşist olduğu hissini taşımasıdır. Ukrayna nüfusunun yarısının ya yerinden edilmiş ya da savaş nedeniyle kapana kısılmış olduğu, binlerce sivilin öldürüldüğü ve yüz binlercesinin sınır dışı edildiği düşünüldüğünde, genel kınama eğilimi şaşırtıcı değildir; Ukraynalıların Rusları bir savaşın gerçekten yaşandığına ikna etmekte çok zorlanmaları gerçeği yardımcı olmuyor. Ancak tüm Rusları faşist olarak tanımlayan bir kullanım, düzeltmesi gereken hatayı tekrarlayacaktır. Şimdiye kadar, kelime genellikle çocukları kaçırmak veya sivilleri infaz etmek gibi belirli eylemlere yanıt olarak kullanılıyor.
Bu kelime yalnızca Rus eylemlerinin kınanması değildir; aynı zamanda Rus diline bir tekliftir. “Ruscu” ve “ruscism” kelimeleri zaten Rusça’da veya en azından Ukraynaca Rusça’da gelişiyor. Aslında onları ilk defa Ukraynaca değil, Rusça duydum. Rusya Federasyonu içinde yakalanıp yakalanmadıklarını görmek ilginç olacak. Yaparlarsa, büyük olasılıkla Rus devleti tarafından suçlanacaklardı. Bugün Rusya, bu savaşa “savaş” demenin yasa dışı olduğu, şiir okumanın veya boş bir afiş göstermenin orduya iftira sayıldığı bir ülkedir. Putin’in o anın düşmanını faşist olarak tanımlama ihtiyacı hissettiği düşünüldüğünde, Rus faşizmine işaret eden bir kelimeye müsamaha gösterilmesi pek mümkün değil.
Nizhny Novgorod, Rusya’da polis memurları, Mart ayında boş bir işaretle protesto yaptığı için bir göstericiyi tutukladı. Kredi… Twitter’dan ekran görüntüsü
ve resmi olmayan Ukrayna, tam olarak mitler, etnik köken ve hatta dil tercihleriyle ilgili değil, daha çok savaş zamanında, baskı altında kelimelerin ne kadar önemli olduğuyla ilgili. Zorbalıkta tehdit ederler çünkü gerçeği ortaya çıkarabilirler; demokraside, eylemi kavramsallaştırır ve önerirler. Bu fark, Rus Ordusunun uyumlu ve çekingen olduğu ve sayıca az ve silahsız Ukrayna Ordusunun uyarlanabilir ve yaratıcı olduğu savaş alanında görülebilir.
Ukraynalılar ile genel olarak tek dil bilen insanlar arasında da bir fark görüyoruz. Ukraynaca kod değiştirmenin doğasında, “рашизм” kelimesini oluşturmayı mümkün kılan bir canlılık vardır – ve daha önce inşa edildiğinde, kelimenin kendine has bir canlılığı vardır. Ukrayna yaratıcılığını takdir edebilir ve belki de ondan ödünç alabiliriz.
Düşmanı tanımlamak için kullanılan “rusşizm”in, Ukraynalıların kendi değerlerini nasıl tanımladıklarına dair etkileri vardır. Rusya’yı, geçmişteki adaletsizliklerle ilişkilendirilebilecek bir adaletsizlik işleyen ve liderleri bu temel gerçekleri gizlemek için dili kötüye kullanan bir işgalci olarak damgalıyor. Ama aynı zamanda, karşı konulması gereken şeyin faşizm olduğunu da aksiyomatik olarak kabul eder (ve böylece doğrular). Dil yeni bir şey sağladı ve Hannah Arendt’in bize hatırlattığı gibi, totaliter zamanlarda umut edebileceğimiz en iyi şeyler yeni şeyler. Ukrayna dili, oluşumu başka bir kültürün yaratıcılığını daha derinden görmemize yardımcı olan ve anlamı bu savaşın neden yapıldığını ve neden kazanılması gerektiğini anlamamıza yardımcı olan bir neolojizm sundu.
Timothy Snyder, Yale Üniversitesi’nde Levin tarih profesörüdür. “Kan Toprakları: Hitler ve Stalin Arasında Avrupa” kitabı 26 Nisan’da yeni bir baskıda yayınlanacak ve Ukrayna üzerine 20 yeni ders içeren “Zorbalık Üzerine”nin yeni bir sesli kitabı yakın zamanda yayınlandı.
Rus birlikleri Kiev bölgesinden çekilirken ve öldürülen sivillerin cesetlerinin fotoğrafları medyada yer alırken, Ukraynalılar korkularını ve kınamalarını aynı kelimeyle dile getirdiler. Irpin hakkında, Bucha hakkında, Trostyanets hakkında, tanklar tarafından ezilen cesetleri, sokakta vurulan bisikletlileri, kutsal olmayan cesetleri okuduğumda, yorumlar bölümünde, sosyal medyada tekrar tekrar “рашизм” vardı. medya, hatta Ukrayna devletinin resmi açıklamalarında. Rusya, Donbas’taki Paskalya saldırısıyla Ukrayna devletini yok etme girişimini yenilerken, Ukraynalılar bu yeni kelimeyi kullanmaya devam edecekler.
Anlamını kavramak, alfabe ve telaffuz farklılıklarını aşmayı, faşist bir imparatorlukla savaş halindeki iki dilli bir toplum deneyimine doğru yolumuzu düşünmeyi gerektirir. “Pашизм” kulağa “faşizm” gibi geliyor ama başında “f” yerine “r” sesi çıkıyor; kabaca “Rus faşizmi” anlamına gelir. Bu savaştaki saldırgan, asla yaşanmamış bir geçmişe, tarihin saçma sapan ve nekrofilik hesaplarına doğru geri itmeye çalışıyor. Rusya’nın Ukrayna’yı fethetmesi gerektiğini söylüyor Vladimir Putin, bin yıl önceki vaftiz nedeniyle veya II. Dünya Savaşı sırasında dökülen kan nedeniyle. Ancak Rus imparatorluk mitleri, yeni bir savaşın Ukraynalı kurbanlarının hayal gücünü içeremez. Ulusal kimlik, yaşayan insanlarla, hayal ettikleri ve seçtikleri değerlerle ve geleceklerle ilgilidir. Bir ulus, yeni şeyler ürettiği ölçüde vardır ve ulusal bir dil, yeni sözcükler üreterek yaşar.
Yeni “рашизм” kelimesi, Putin’in dünya görüşünün kullanışlı bir kavramsallaştırmasıdır. Ukraynalılar, Rusya’nın son on yılda faşizme yöneldiğini Batılı analistlerden çok daha fazla fark ettiler. Putin’in operasyonel soykırım konuşmasını konuşlandırmasından etkilenmeyen bu kişiler, Rusya’daki faşist uygulamaları gördüler: lider ve ölü kültleri, korporatist devlet, efsanevi geçmiş, sansür, komplo teorileri, merkezi propaganda ve şimdi de ırkçılık savaşı. yıkım. Terimin Batılı şahsiyetler ve partiler için ne kadar geçerli olduğunu haklı olarak tartışırken bile, faşizmin canlanmasının merkezi örneğini, Rusya Federasyonu’ndaki Putin rejimini gözden kaçırma eğiliminde olduk.
“pашизм” kelimesinin kökenleri bize Ukraynalıların hem Ruslardan hem de Amerikalılardan ne kadar farklı olduğu konusunda bir fikir verir. Ukrayna gibi iki dilli bir ulus, yalnızca iki dilli bireyler topluluğu değildir; insanların kullandıkları dili diğer insanlara ve yeni ortamlara alışkanlığa göre ayarladıkları, dili tek dilli uluslara yabancı şekillerde manipüle ettikleri bitmeyen bir karşılaşmalar dizisidir. Ukrayna televizyonuna ve radyosuna gittim, soruları Rusça aldım ve Ukraynaca yanıtladım, bir an için bile bu düğmeyi anmaya değer bulamadan. Evvel, televizyonda Ukraynaca konuşurken bir an durup birkaç şiiri Rusça olarak alıntıladım, bu benim için bir çabaydı. Ancak Ukraynalılar dilleri zahmetsizce değiştirirler – sadece durumlar değiştikçe değil, aynı zamanda durumları değiştirmek için , bazen bir cümlenin ortasında, hatta bir kelimenin ortasında.
“Pашизм”, içinde bulunduğu zor durumu düşünen ve kendi kendine iletişim kuran iki dilli bir toplumu ortaya çıkaran bir kelime oyunu ve göndermeler kompleksi olarak, çeşitli dillerden içten inşa edilmiş bir kelimedir. Ortaya çıkışı, kod değiştiren bir insanın dili nasıl zenginleştirebileceğini ve korkunç bir savaşı kendileri için daha anlaşılır hale getirebileceğini gösteriyor. Putin’in etnik emperyalizmi, Ukraynalıların Rusça konuştukları için Rus olmaları gerektiğinde ısrar ediyor. Yapıyorlar – ve Ukraynaca konuşuyorlar. Ancak Ukrayna kimliğinin, dillerden herhangi birinin kullanımından çok, diller arasında yaşama yeteneğiyle ilgisi vardır.
Mart ayında Kiev’de Rus askerlerinin katil olmamalarını isteyen bir ilan panosu. Kredi… Yuliia Ovsyannikova/Ukrinform, Getty Images aracılığıyla
Ukraynaca Kiril ile yazılmıştır ve bu nedenle orijinal haliyle “рашизм” üzerinde durmak, Ukraynalıların yaptığı gibi şeyleri kavramak için gereken zihinsel jimnastik konusunda yardımcı olacaktır. Bu altı karakteri görünce, onları Latin harfleri yaparak başlamanız cazip gelebilir. Ancak diller, özellikle birden fazla dili anadili olarak konuşan insanların zihinlerinde karmaşık bir şekilde birlikte çalışır. Rimbaud ve (Ukrayna’dan gelen) Hasidim’in bildiği gibi, her harfin bir büyüsü vardır. Yavaş gitmeliyiz.
Bu altı Kiril harfi, İtalyanca, Rusça ve İngilizce’ye göndermeler içerir ve bunların tümü mekanik, harf harf çevirisini engeller. “рашизм” kelimesini Ukraynacadan İngilizceye çevirmek için bulduğum en iyi (kusurluysa) yol “ruscism”dir – standart harf çevirisi protokolünün önerdiği gibi olmasa da, bu hem kelimenin kökenine hem de anlamına işaret ediyor. “Rusculuk” gördüğümüzde, bu kelimenin Rusya (“rus”), siyaset (“izm”) ve aşırı sağ (“ascism”) ile ilgili olduğunu tahmin edebiliriz – gerçekten de öyle. Bunu düşünmenin basit bir yolu, “Rusya”dan “r” ve “faşizm”den “asşizm”in bir holdingi gibidir: Rus faşizmi. Bu, hikayenin zar zor başlangıcıdır, ancak bizi kelimeyi mümkün kılan dilsel oyunculuğa ve her sesten çıkarılan anlam birikimine doğru yönlendirir.
“рашизм” kelimesini İngilizce’de “ruscism” olarak yazmam gerekti çünkü referansı görmek için “rus”a “u” ile ihtiyacımız var. Rusya. Orijinal Ukraynaca “a”yı kaybedersek, çok katmanlı bir referansı zayıflatırız – çünkü “рашизм”daki “a” uygun bir şekilde, Ukraynaca kelimenin Rusya ile faşizmi İngilizcenin yapamayacağı şekilde ilişkilendirmesine izin verir.
Ama bekleyin: “ra” (Kiril dilinde “pa” ile yazılmıştır) Ukraynaca’da Rusya’yı nasıl önerebilir? Ukraynaca’daki “Rusya”nın da ilk hecede “a” olduğunu tahmin edebilirsiniz, ancak yok. “o” ile yazılıyor: Росія. Ukraynalıların da Rusça bildiğini hatırlayabilir ve muhtemelen Rusça “Rusya” kelimesinin “a” ile yazıldığını tahmin edebilirsiniz. Değil: Rusça’da da kelimenin ilk sesli harfi “o”dur. Ama tahmin bizi doğru yola sokuyor. Ukraynalıların Rusça ile Rusların yapamayacağı şekilde oynayabileceğini görmek üzereyiz – Ukraynaca bir kelimenin içinde Rusların asla yakalayamayacağı bir Rusya referansı içerebileceğini görmek üzereyiz.
Her iki dili de bilmiyorsanız, Rusça ve Ukraynaca’nın birbirine çok benzediğini düşünebilirsiniz. Oldukça yakınlar – örneğin İspanyol ve İtalyanlar kadar. Birini biliyorsanız, diğerini öğrenmede muazzam bir avantajınız var. Ama yine de öğrenmek zorundasın. Rusça dilbilgisi Ukraynaca’ya benzer – belki de Ukraynaca ve Lehçe’den biraz daha yakın – ancak anlambilim o kadar yakın değil. Rus bakış açısına göre, sahte arkadaşlar lejyondur. Basitçe “yakında” veya “gecikmeden” anlamına gelen dört heceli zarif bir Ukraynaca kelime var, ancak bir Rus için “barın arkasında değil” gibi geliyor. Ukraynaca “kedi” kelimesi “balina” için Rusça’ya benziyorken, “dişi kediler” için Ukraynaca “bağırsaklar” için Rusça gibi geliyor.
Ruslar Ukraynacayı anlamıyor çünkü öğrenmediler. Ukraynalılar Rusça’yı anlıyor , çünkü onlar Rusça’yı öğrendiler. Bu gerçeğin savaş alanı etkileri vardır. Ukraynalı askerler genellikle Rusça konuşur, ancak casusları ve casusları tespit etmek için Ukraynaca kullanmaları talimatı verilir. Bu, genel bir kod değiştirme uygulamasının çarpıcı bir örneğidir. Başkan Volodymyr Zelensky genellikle Rusça’yı bir komedyen olarak kullandı ve neredeyse her zaman Ukraynaca’yı bir politikacı olarak kullanıyor – konuşmanın ortasında, Ukraynalıların takip edeceğini tam olarak bilerek, Ruslara hitap etmek için Rusça kullanmaya geçebileceği durumlar dışında.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelensky, 5 Nisan’da görüntü bağlantısı üzerinden Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne hitap ediyor Kredi. .. Spencer Platt/Getty Images
Benzer diller arasında geçiş yapmak için bir aralarındaki farkların canlı bilgisi. Ukraynaca ve Rusça arasındaki bir fark, Rusça’da daha sık görülen “ah” sesiyle ilgilidir. Her iki dilde de “a” sesli harfi sürekli olarak bu sesi üretir. Ancak Rusça’da yazılı bir “o” da bunu yapabilir. Göze çarpan bir örnek, Rusça “kurtuluş” kelimesidir – “освобождение”. Bu, göründüğü gibi “osvobozhdenie” olarak çevrilmiştir, ancak her “a”nın “ah” olarak telaffuz edildiği “asvobazhdenie”ye daha çok benziyor. Ukraynalı bir kulağa, bu çok Rusça bir kelime. Ukraynalı muadili — визволення, vyzvolennia — kulağa tamamen farklı geliyor (neredeyse Lehçe wyzwolenie ile aynı olmasına rağmen).
Rus освобождение, Kızıl Ordu’nun her eylemini tanımlamak için acımasızca uygulandığından, onlarca yıllık Sovyet kullanımıyla da yüklüdür. söz konusu insanlar, 1956’da Macaristan’da ve 1968’de Çekoslovakya’da olduğu gibi “özgürleştirildiklerine” inanmıyorlardı. Bu, Rusların şimdi Ukrayna’yı işgallerini tanımlamak için kullandıkları kelimedir ve onlarca yıl boyunca yalancı bir kullanım taşır. Ukraynalılar için hem saçma hem de uğursuz gelebilir; Ruslar ciddiyetle kullandıklarında, Ukraynalılar bunu oldukça sık kullandıkları bir kelime olan “zombifikasyon” işareti olarak görebilirler. Resmi Rusya tarafından işgalin sembolü olarak Z harfinin kullanılmasına ilişkin Ukraynalı bir açıklama, “gamalı haçların diğer yarısının depoda çalındığı” şeklindedir. aklıma “zombi” geliyor.
Moskova’daki pencereler, Mart ayında Ukrayna’da savaşan Rus birliklerinin sembolü olan Z harfini oluşturuyor. Kredi… Getty Images
Şu anda , Ukrayna medyası genellikle Rusça konuşan Ruslardan yapılan alıntılarda özel bir alay konusuna yer veriyor – yalnızca dilsel bir topluluk içinden mümkün olan bir tür mizah. Ukraynalılar mükemmel bir şekilde Rusça’yı doğru yazabiliyorlar, ancak savaş sırasında bazı internet yorumcuları ara sıra Rusça kelimeyi Ukrayna yazı sistemini kullanarak hecelediler, bu da onu sabitlenmemiş ve acınacak bir halde bıraktı. Ukraynaca yazarken, “oсвобождение”yi “aсвобaждениe” olarak heceleyebilirsiniz – telaffuz edildiği şekilde – onu (ve buna bağlı olarak Rusları) aptalca gösteren ve bir durumu haklı çıkarmak için kullanılan siyasi kavramlarla alay eden biraz sözlükbilimsel simya. savaş. Daha geniş anlamda, bu tür çabalar, Rusya’yı bölgesel kültürdeki merkezi konumundan uzaklaştırmanın bir yoludur.
Gerçekten de, Rusya’nın adı, bu gece-gündüz kaymasının ilgili bir örneğidir. “Rusya” kelimesinin Rusçası “Россия”dır, ancak “o”, “a” olarak telaffuz edilir, “Rahssiya” gibi bir şeydir. Artık bunun nereye gittiğini görebilirsiniz. Yeni Ukraynaca kelimemiz olan “рашизм” başlangıcındaki “rah” sesi sadece “Rusça”yı işaret etmekle kalmaz, aynı zamanda Rusça konuşan kişilerin
telaffuz ettiği şekliyle “Rusya” kelimesini de çağrıştırır. “Rusya” ile “faşizm” arasındaki bağı mühürleyen şey, Rus konuşmacıların kendi ülkelerini adlandırma biçimleridir.
Rusça’da bir “o”nun “a”ya dönüştüğü zamanı bilmeniz gerekir ama daha önce bilirsiniz, ses tutarlıdır. Ukraynalılar da İngilizce ile oynuyorlar ki bu bu açıdan daha zor. İngilizce’de belirli bir sesli harfin nasıl telaffuz edileceğini tahmin etmek neredeyse imkansızdır; sayfadaki harfin, çıkarmanız gereken sesle neredeyse hiçbir ilgisi yok. (Bana inanmıyorsanız, geri dönün ve bu makalenin herhangi bir cümlesindeki ünlüleri seslendirin.) İngilizce ünlü sesleri de Ukraynaca ve Rusça’dakilerden farklıdır – daha geniş, daha tembel ve daha çoktur. İngilizce konuşanlar, “a”yı telaffuz etmenin, bu dillerin tamamında ne kadar sesli harf varsa, o kadar çok yolu vardır.
Amerikalılar “Rusya” dediğinde, birinci ve ikinci hece kafiyelidir. Bu şaşırtıcıdır, çünkü ilk sesli harf “u” ve ikincisi “ia”dır. Hiçbiri, Slav dillerini konuşanların – ve aslında diğer dillerin çoğunun – “ia” veya “u”nun telaffuzunu veya bu konuda herhangi bir sesli harfin telaffuzunu nasıl anlayacaklarına karşılık gelen bir şekilde telaffuz edilmez. Her ikisi için de Amerikalılar schwa olarak bilinen bir “uh” sesi çıkarma eğilimindedir; “Ruhşu” diyoruz. Bu “uh” sesi, konuşmacıları bazen nereye ait olduğunu ve nasıl telaffuz edileceğini bilmekte zorlanan Ukraynaca veya Rusça’da yoktur.
İngilizce’de “Rusya”yı nasıl heceleyip söylediğimiz önemli çünkü Ukraynaca “рашизм” kelimesi İngilizce’yi bazı kısımlar için ayırıyor. Ukraynalılar “Rusya” dediğimizi iyi bir anlaşma olarak duyuyorlar. Şimdi, Rusya hakkında söylediklerimizi fazla ciddiye almama eğilimindeler ve genel olarak haklılar – ve bu yüzden “Rusya”yı alıp bizim diyebileceğimiz şekilde ödünç alarak “Pаша” yaptıklarında, bir Rusya’yı kastediyorlar. bu kadar ciddiye alınmamak, kendi şartlarıyla kabul edilmemek, bir aşağılanma nesnesi. Bu ve daha küçümseyen “Pашkа” (“k” onu küçültür) yazı yerine konuşma dilindedir. Ve kelimenin söyleniş şekli de önemlidir: Ukraynalılar schwa “uh” sesini tam olarak çıkaramazlar, bu yüzden onların “Pаша”sı İngilizceyi taklit etmesi amaçlanmış olsa da aslında kulağa “Rahsha” gibi gelir.
Burada “рашизм” içine yerleştirilmiş parçaların ve referansların yoğunluğunu hissetmeye başlıyoruz. Rusya’yı temsil eden sadece başlangıçtaki “r” sesi değildir. Rusça konuşanların Rusça’da “Rusya” kelimesini nasıl telaffuz ettiğine gönderme yapan sadece “ra” bile değil. İlk üç harf olan “раш”, İngilizce konuşmacıların Rusya’yı nasıl telaffuz ettiğine de atıfta bulunur. İngilizceye yapılan atıf tam olmasa da, oradan gelen “rahsh” sesi, “faşizm” ile olan kombinasyonun sorunsuz çalışmasını sağladığı için çok verimli çıkıyor. İngilizce’den bir Ukraynaca neolojizmindeki (“Pаша”) harflerin dörtte üçü, kabul edilen bir İtalyanca kelimeden (“фашизм”, faşizm) gelen harflerin altıda beşi ile bir araya getirilerek yeni “рашизм” kelimesini oluşturur. ve etkili holding.
“Rusya” dediğimizde çift “s” “sh” olarak telaffuz edilir. “Faşizm”in ortasında aynı sesi, “sh”yi buluyoruz – ancak bu sefer İngilizce’nin orijinal İtalyan “faşizm”inden ödünç aldığı “sc” tarafından üretiliyor. Bu sesi “sh” ile veya bu iki kelimede “ss” ve “sc” ile çevirebiliriz, ancak anlaşılır basit Ukrayna imlası o sesi alır, ancak hangi dilde yazılırsa yazılsın ve onu “ш” olarak çevirir. ” Yani ortadaki ses sayesinde “раша” + “фашизм” = “рашизм”. Ortadaki “sh” sesi, “ш” hem Rusya’yı hem de faşizmi ifade eder , ancak bunun tek nedeni Ukraynalıların İngilizce ile oynaması . Ne Rusçada ne de Ukraynaca’da “Rusça” kelimesinin “sh” sesi yoktur.
“Pашизм” çalışmak için İngilizce’ye dayanır, ancak İngilizce’yi geri almak kolay değildir. “Rusya” “Pаша” olduğunda, ünlüler sertleşir ve daha dürüst hale gelir; artık İngilizce’ye tam olarak uymuyorlar. Aynısı, Ukraynaca’da daha kısa ve disiplinli bir ses gerektiren “ism” için de geçerlidir. Bu dürüst ünlüler, İngilizce konuşanların “pашизм” kelimesini söylenmesi gerektiği gibi telaffuz etmelerini zorlaştırıyor – ve Ukraynaca’da doğru telaffuz etsek bile, kulağa İngilizce’deki pek bir şey gibi gelmiyordu.
Bu nedenle, İngilizce için “pашизм” iddiasında bulunmak için, Ukraynalıların da genellikle yaptığı gibi, onu “rusşizm” olarak çevirmem gerekiyor. Mekanik olarak doğru transkripsiyon, pek açık olmayan “raşizm” olacaktır. Geriye dönüp Rusya’yı belirtmek için “u”yu almamız gerekiyor ve bunun ideolojiyle ilgili olduğunu bildiğimiz için “izm”i alıyoruz. Ve Ukraynalı ünsüz “ш” bir “sh” talep ederken, ortaya çıkan “acelecilik”, Amerikan talk radyosu veya Kanadalı klasik rock için bir zayıflık anlamına gelir. “ш” kelimesinin aslında bir “sh”den gelmediğini biliyoruz; hem Rusya’nın “ss”sinden hem de faşizmin “sc”sinden geldi. “sc”yi seçiyoruz ve “ruscism” alıyoruz. Ukraynaca’da olduğu gibi, iki kısma bir “sh” sesi katılır. Ama şimdi, İngilizce’de görünen “sc”, olması gerektiği gibi faşizmin olağandışı yazılışını hatırlatıyor.
İngilizce’de ırkçılığa inanıyorsanız ırkçısınız; faşizme inanıyorsan faşistsindir. Bu sözcüksel ilerleme Ukraynaca’da da benzerdir. “Расизм”, ırkçılık, “расист”, ırkçı ile ilişkilendirilen kişisel bir biçime sahiptir. “Фашизм”, faşizm, “фашист”, faşist doğurur. Aynı şekilde, yeni “рашизм” kelimesi “рашист” veya ruscist’e sahiptir. (İngilizce’den farklı olarak, Ukraynaca da bu kelimelerin kadın biçimlerini oluşturur.) Ukraynalılar bazen tek tek Ruslardan “rusistler” olarak bahseder, örneğin savaşın önde gelen Rus destekçilerinin listelerini oluştururlar. Ancak Ukrayna’daki tüm Rus askerlerine “ruskist” deme eğilimi de var. Bu bazı zorluklarla karşılaşmaktadır: Rus devletinin emperyal karakteri göz önüne alındığında, Ukrayna’daki Rus askerlerinin çok yüksek bir oranı ulusal azınlıklara aittir. Bu, faşist bir amaç uğruna ölen askerlerin bile faşist olması gerekmediğine dair daha derin bir sorunu akla getiriyor.
Rus liderler, Ukrayna’da çağdaş düşmanlardan “faşistler” olarak söz etme şeklindeki Sovyet geleneğini yoğunlaştırmış olsalar da, bu kelime daha basitçe, orada Rusya’da olduğundan daha derin olan II. Dünya Savaşı’nın dehşetine atıfta bulunuyor. Ukraynalılar “rusizm”den bahsettiğinde, Rusları ortak bir miras ve ortak bir hatıra olması gereken şeye derin bir ihanetle suçluyorlar. Rusları uzun zaman önce yenilmesi gereken hale gelmekle suçluyorlar.
Ukrayna’nın ötesinde milyonlarca Ukraynalı’nın, buna izin veren bir ülkede konuşma özgürlüğünü kullanarak yeni bir kelime icat ettiğini ve uyguladığını biliyor gibi görünüyor. “Rusizm” ilk başta kulağa garip gelecek. (Doğu) Avrupa savaşlarından çıkan diğer kelimeler “soykırım” ve “etnik temizlik” de öyle. Bugün dünyamızı aydınlatan kavramlar eskiden tuhaf ve yeniydi. Ama bir şeyi işaret ettiklerinde, tutabilirler.
Rus faşizmi kesinlikle kavram gerektiren bir olgudur. Rusya Federasyonu her yerde aşırı sağı destekliyor. Putin, dünyadaki beyaz üstünlükçülerin idolü. Tanınmış Rus faşistlerine, bu savaş da dahil olmak üzere, savaşlar sırasında kitle iletişim araçlarına erişim hakkı veriliyor. Rus seçkine mensupları, her şeyden önce Putin’in kendisi, giderek faşist kavramlara bel bağlamaktadır. Putin’in Ukrayna’daki savaşı, Rusya’yı kendine döndürecek şiddeti temizleme eylemi olarak haklı çıkarması, Hıristiyan bir faşizm biçimini temsil ediyor. Resmi bir Rus haber servisinde, Ukrayna ulusunun ortadan kaldırılması için bir plan sunan, açıkça soykırıma yönelik bir el kitabı olarak kabul ettiğim şeyin yakın zamanda yayınlanması, tüm bunları doğrulamaktadır. Moskova, dünyamızda faşizmin merkezidir.
Bu kadar etkili bir şekilde kompakt bir kelimenin en büyük riski, sadece Rus olmaları nedeniyle tüm Rusların faşist olduğu hissini taşımasıdır. Ukrayna nüfusunun yarısının ya yerinden edilmiş ya da savaş nedeniyle kapana kısılmış olduğu, binlerce sivilin öldürüldüğü ve yüz binlercesinin sınır dışı edildiği düşünüldüğünde, genel kınama eğilimi şaşırtıcı değildir; Ukraynalıların Rusları bir savaşın gerçekten yaşandığına ikna etmekte çok zorlanmaları gerçeği yardımcı olmuyor. Ancak tüm Rusları faşist olarak tanımlayan bir kullanım, düzeltmesi gereken hatayı tekrarlayacaktır. Şimdiye kadar, kelime genellikle çocukları kaçırmak veya sivilleri infaz etmek gibi belirli eylemlere yanıt olarak kullanılıyor.
Bu kelime yalnızca Rus eylemlerinin kınanması değildir; aynı zamanda Rus diline bir tekliftir. “Ruscu” ve “ruscism” kelimeleri zaten Rusça’da veya en azından Ukraynaca Rusça’da gelişiyor. Aslında onları ilk defa Ukraynaca değil, Rusça duydum. Rusya Federasyonu içinde yakalanıp yakalanmadıklarını görmek ilginç olacak. Yaparlarsa, büyük olasılıkla Rus devleti tarafından suçlanacaklardı. Bugün Rusya, bu savaşa “savaş” demenin yasa dışı olduğu, şiir okumanın veya boş bir afiş göstermenin orduya iftira sayıldığı bir ülkedir. Putin’in o anın düşmanını faşist olarak tanımlama ihtiyacı hissettiği düşünüldüğünde, Rus faşizmine işaret eden bir kelimeye müsamaha gösterilmesi pek mümkün değil.
Nizhny Novgorod, Rusya’da polis memurları, Mart ayında boş bir işaretle protesto yaptığı için bir göstericiyi tutukladı. Kredi… Twitter’dan ekran görüntüsü
ve resmi olmayan Ukrayna, tam olarak mitler, etnik köken ve hatta dil tercihleriyle ilgili değil, daha çok savaş zamanında, baskı altında kelimelerin ne kadar önemli olduğuyla ilgili. Zorbalıkta tehdit ederler çünkü gerçeği ortaya çıkarabilirler; demokraside, eylemi kavramsallaştırır ve önerirler. Bu fark, Rus Ordusunun uyumlu ve çekingen olduğu ve sayıca az ve silahsız Ukrayna Ordusunun uyarlanabilir ve yaratıcı olduğu savaş alanında görülebilir.
Ukraynalılar ile genel olarak tek dil bilen insanlar arasında da bir fark görüyoruz. Ukraynaca kod değiştirmenin doğasında, “рашизм” kelimesini oluşturmayı mümkün kılan bir canlılık vardır – ve daha önce inşa edildiğinde, kelimenin kendine has bir canlılığı vardır. Ukrayna yaratıcılığını takdir edebilir ve belki de ondan ödünç alabiliriz.
Düşmanı tanımlamak için kullanılan “rusşizm”in, Ukraynalıların kendi değerlerini nasıl tanımladıklarına dair etkileri vardır. Rusya’yı, geçmişteki adaletsizliklerle ilişkilendirilebilecek bir adaletsizlik işleyen ve liderleri bu temel gerçekleri gizlemek için dili kötüye kullanan bir işgalci olarak damgalıyor. Ama aynı zamanda, karşı konulması gereken şeyin faşizm olduğunu da aksiyomatik olarak kabul eder (ve böylece doğrular). Dil yeni bir şey sağladı ve Hannah Arendt’in bize hatırlattığı gibi, totaliter zamanlarda umut edebileceğimiz en iyi şeyler yeni şeyler. Ukrayna dili, oluşumu başka bir kültürün yaratıcılığını daha derinden görmemize yardımcı olan ve anlamı bu savaşın neden yapıldığını ve neden kazanılması gerektiğini anlamamıza yardımcı olan bir neolojizm sundu.
Timothy Snyder, Yale Üniversitesi’nde Levin tarih profesörüdür. “Kan Toprakları: Hitler ve Stalin Arasında Avrupa” kitabı 26 Nisan’da yeni bir baskıda yayınlanacak ve Ukrayna üzerine 20 yeni ders içeren “Zorbalık Üzerine”nin yeni bir sesli kitabı yakın zamanda yayınlandı.