25 yıl önce, 1998’de, Wisconsin’den araştırmacılar, güçlü kök hücreleri ilk kez insan embriyolarından izole etmeyi başardılar. Bu, tıp için büyük bir atılımdı, çünkü bu hücreler insan vücudunun başlangıç noktasıdır ve kalp hücreleri, nöronlar veya diğer dokular gibi herhangi bir başka hücre türüne dönüşme yeteneğine sahiptir. National Geographic daha sonra inanılmaz yeni olasılıkları şu şekilde özetledi: “Hayal, bir tıp devrimi başlatmaktır.” Kök hücreler hastalıklı organları onarabilir. Yeni bir çağın başlangıcı, Kutsal Kâse – medya tarafından hemen hemen hiçbir klişe göz ardı edilmedi.
Duyuru
Ama bugün teknoloji nerede? Geçici denge endişe verici: piyasada henüz tek bir kök hücre bazlı tedavi yok. Neden bu kadar uzun sürdüğüne dair cevap arayışımız, bu yılın Haziran ayında Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Derneği’nin (ISSCR) Boston’daki bir oditoryumdaki yıllık toplantısında başladı. Yüzlerce biyolog ve tıp uzmanı katıldı. Huey Lewis and the News’in bir şarkısı: “Yeni Bir İlaç İstiyorum” sahneden gürledi. Arkalarında, ekranda abartılı görünen hücrelerin görüntüleri vardı.
Toplantı sırasında MIT Technology Review, bazıları kelimenin tam anlamıyla uzun süredir “eski eller” olan eski tanıdıklarla, yani çeyrek asırlık sıkı çalışmanın ardından üniversitelere ve okullara kadar yükselen bilim adamlarıyla tanışma fırsatı buldu. ilaç danışmanları gibi başkanlar veya yönetim pozisyonları. Bu çeyrek yüzyıl kök hücre araştırmalarında ne gibi ilerlemeler sağladı? Zorluklar nelerdir? Yoksa çok övülen teknolojide bir sorun mu var? Konuştuğumuz çoğu insan için bu süre sürpriz olmadı. Gerçekten yeni bir biyoteknoloji geliştirmek bu kadar uzun sürebilir. Başka bir deyişle, insanlarda ilk gen terapisi girişimi 1980’de gerçekleşti, ancak Avrupa’da ilk gen preparasyonunun satışı 2012’ye kadar onaylanmadı. Bu standartlara göre, kök hücre araştırmaları yolundadır.
Zor entegrasyon
Diğer araştırmacılar, kök hücre teknolojisini ilaca entegre etmenin şaşırtıcı derecede zor olduğunu kabul ediyor. Temel zorluk, hücrelerin tonlarca üretebileceğiniz aspirin veya başka bir ilaç gibi olmamasıdır. Değişebilen, ölebilen hatta kontrolden çıkabilen, kanser gibi yeni hastalıklara yol açabilen canlılardır. Bu anlamda, 1998’de embriyonik kök hücrelerin toplanması işin kolay kısmıydı. Şimdi zorluk, hastalığı tedavi etmek için gereken özel işlevlere sahip özelleşmiş hücreler yetiştirmektir. Boston panelinde yer alan Stanford Üniversitesi profesörü Matthew Porteus, “Böyle fikirler bulmak uzun zaman alıyor, ancak yine de doğru fikir,” yorumunu yaptı.
Ne de olsa, kök hücre temelli tedavilerin nihayet bir çığır açmak üzere olduğuna dair işaretler var. 2023’te yapılan bir ankete göre, son dört yılda gönüllüler üzerinde yaklaşık 70 yeni test yapıldı ve bu oran bir öncekinden üç kat arttı. Bu erken dönem insan çalışmalarının en gelişmişi, Haziran ayında laboratuarda yetiştirilen pankreatik hücre enjeksiyonları alan iki diyabetik hastanın artık insüline ihtiyaç duymadığını açıklayan Vertex Pharmaceuticals tarafından yürütülüyor. Körlük veya epilepsi tedavisi için yapay hücrelerle yapılan denemeler de, nakledilen hücrelerin yardımcı olabileceğini gösteren ilk sonuçları gösteriyor. Harvard Üniversitesi’nde profesör ve giden ISSCR başkanı Haifan Lin, bazı şeylerin bir dönüm noktasının eşiğinde olduğunu kabul ediyor. “Ben buna gecikme demezdim çünkü kök hücreler gerçekten tüm hücrelerin en karmaşık olanıdır.”
Haberin Sonu
Duyuru
Ama bugün teknoloji nerede? Geçici denge endişe verici: piyasada henüz tek bir kök hücre bazlı tedavi yok. Neden bu kadar uzun sürdüğüne dair cevap arayışımız, bu yılın Haziran ayında Uluslararası Kök Hücre Araştırmaları Derneği’nin (ISSCR) Boston’daki bir oditoryumdaki yıllık toplantısında başladı. Yüzlerce biyolog ve tıp uzmanı katıldı. Huey Lewis and the News’in bir şarkısı: “Yeni Bir İlaç İstiyorum” sahneden gürledi. Arkalarında, ekranda abartılı görünen hücrelerin görüntüleri vardı.
Toplantı sırasında MIT Technology Review, bazıları kelimenin tam anlamıyla uzun süredir “eski eller” olan eski tanıdıklarla, yani çeyrek asırlık sıkı çalışmanın ardından üniversitelere ve okullara kadar yükselen bilim adamlarıyla tanışma fırsatı buldu. ilaç danışmanları gibi başkanlar veya yönetim pozisyonları. Bu çeyrek yüzyıl kök hücre araştırmalarında ne gibi ilerlemeler sağladı? Zorluklar nelerdir? Yoksa çok övülen teknolojide bir sorun mu var? Konuştuğumuz çoğu insan için bu süre sürpriz olmadı. Gerçekten yeni bir biyoteknoloji geliştirmek bu kadar uzun sürebilir. Başka bir deyişle, insanlarda ilk gen terapisi girişimi 1980’de gerçekleşti, ancak Avrupa’da ilk gen preparasyonunun satışı 2012’ye kadar onaylanmadı. Bu standartlara göre, kök hücre araştırmaları yolundadır.
Zor entegrasyon
Diğer araştırmacılar, kök hücre teknolojisini ilaca entegre etmenin şaşırtıcı derecede zor olduğunu kabul ediyor. Temel zorluk, hücrelerin tonlarca üretebileceğiniz aspirin veya başka bir ilaç gibi olmamasıdır. Değişebilen, ölebilen hatta kontrolden çıkabilen, kanser gibi yeni hastalıklara yol açabilen canlılardır. Bu anlamda, 1998’de embriyonik kök hücrelerin toplanması işin kolay kısmıydı. Şimdi zorluk, hastalığı tedavi etmek için gereken özel işlevlere sahip özelleşmiş hücreler yetiştirmektir. Boston panelinde yer alan Stanford Üniversitesi profesörü Matthew Porteus, “Böyle fikirler bulmak uzun zaman alıyor, ancak yine de doğru fikir,” yorumunu yaptı.
Ne de olsa, kök hücre temelli tedavilerin nihayet bir çığır açmak üzere olduğuna dair işaretler var. 2023’te yapılan bir ankete göre, son dört yılda gönüllüler üzerinde yaklaşık 70 yeni test yapıldı ve bu oran bir öncekinden üç kat arttı. Bu erken dönem insan çalışmalarının en gelişmişi, Haziran ayında laboratuarda yetiştirilen pankreatik hücre enjeksiyonları alan iki diyabetik hastanın artık insüline ihtiyaç duymadığını açıklayan Vertex Pharmaceuticals tarafından yürütülüyor. Körlük veya epilepsi tedavisi için yapay hücrelerle yapılan denemeler de, nakledilen hücrelerin yardımcı olabileceğini gösteren ilk sonuçları gösteriyor. Harvard Üniversitesi’nde profesör ve giden ISSCR başkanı Haifan Lin, bazı şeylerin bir dönüm noktasının eşiğinde olduğunu kabul ediyor. “Ben buna gecikme demezdim çünkü kök hücreler gerçekten tüm hücrelerin en karmaşık olanıdır.”
Haberin Sonu