Bebegin, karn alt ksmndan bir kesi ile rahim icine kadar ulaslarak alnmas esasna dayanan dogum sekli sezaryen olarak adlandrlyor. Yaklask 10 cm uzunlugunda ve gobegin 10-12 cm kadar altnda olan ayaktayken yere paralel duran bu kesi sekline pfannenstiel kesisi denir.
Kesi, degisik vastalarla derinlestirilerek, tum karn katlar aclmak suretiyle rahim duvarna kadar geliniyor. Son olarak rahim duvar da aclarak bebege ulaslyor. Bebek tutularak, uygun genislikteki kesi aralgndan, usulune uygun sekilde dsar alnyor.
Normal dogumda oldugu gibi sezaryende de gobek kordonu kesilmek suretiyle bebek anneden ayrlyor. Son olarak plasenta, el yardm ile rahim icinden ayrlarak alnyor. Operasyonun bundan sonraki bolumunde karn ici temizleniyor, kanayan yerlerin olup olmadg kontrol ediliyor, varsa mudahale ediliyor ve karn katlar usulune uygun bir sekilde tekrar dikiliyor. Bu sekilde sezaryen operasyonu tamamlanms oluyor.
Sezaryen oncesi hazrlklar
Sezaryen operasyonundan once baz hazrlklarn yaplmas gerekiyor. Bunlar:
Bir gun oncesinden kesi bolgesinin temizligi (kl ve tuylerin kesilmesi),
Operasyon genel anestezi altnda yaplacaksa tercihen 10 saat, ancak en az 6 saat oncesinden itibaren agzdan beslenmenin kesilmesi,
Anne adaynn operasyon hakknda yeteri kadar bilgilendirilmesi
Anne adaynn anestezi uzman ve gerekli goruldugunde diger ilgili brans hekimleri tarafndan gorulerek degerlendirilmesi.
Sezaryen anestezi altnda gerceklesiyor
Genel anestezi altnda yaplan karn operasyonlarnn cogunda, hastann heyecan ve endiselerini onlemek icin hasta uyutuluyor, daha sonra gerekli hazrlklara girisiliyor. Ornegin eger idrar sondas taklacaksa hasta uyutulduktan sonra taklyor, ya da operasyon bolgesinin mikroplardan arndrlmas amacyla antiseptik solusyon ile bolgenin ykanmas vs. islemleri hasta uyutulduktan sonra yaplyor. Fakat sezaryende bu islemlerin anne aday uymadan once yaplmas, operasyon icin her sey hazr olduktan sonra anestezinin uygulanmas gerekli. Bunun nedeni anneye verilen anestezik ilaclarn ayn zamanda bebege de gececek olmas. Bebek bu ilaclara ne kadar uzun sure maruz kalrsa, istenmeyen sonuclarn ortaya ckma riski artyor. Bu nedenle amac; bebegin en az anestezi almas.
Tum hazrlklar tamamlandktan sonra anne aday uyutuluyor ve bundan sonra bebege ulasncaya kadar maksimum hzla calslyor. Iste bu onemli fark nedeniyle, sezaryene baslamadan onceki hazrlklar konusunda anne adaynn tam olarak bilgilendirilmesi cok onemli.
Sezaryende rahim yatay olarak kesileceginden dolay, o bolgede ikinci bir dogum srasnda herhangi bir zorlama ile yrtlma sans da dusuktur.Bu yuzden sezaryen dogum yapan hamile kadnlar daha sonraki dogumlarn normal dogum seklinde yapabilme sansna sahiptirler.
Neden Sezaryen?
Sezaryen, bir operasyon olmas nedeniyle, operasyona iliskin genel riskleri de beraberinde getiriyor. Bu nedenle prensip olarak ilk secenegin normal dogum olmas gerekli. Ancak bazen, tbbi gereklilikler nedeniyle zorunlu olarak sezaryenin secilmesi soz konusu. Bu gereklilikler cogu zaman hamileligin son donemlerine dogru netlesiyor. Bu nedenle de sezaryen planl bir sekilde gerceklestiriliyor. Ancak daha seyrek olarak, normal dogum srasnda gelisebilen acil durumlar nedeniyle de sezaryene gecilebiliyor. Sezaryeni zorunlu klan icin tbbi gereklilikler ise su sekilde sralayabiliz:
Bas-pelvis uygunsuzlugu:
Dogum yolunda hem yumusak ve hem de sert dokular yer alyor. Yumusak dokular bebegin gecisine izin verecek kadar genisleme gosterebilmekle birlikte, kemik yaplar ayn esneklikte degil. Bu nedenle bas, dogum kanalnn kemik bolumunden gecemeyecek kadar buyuk olan bebeklerin normal yoldan dogmalar mumkun degil. Bu uyumsuzluk, bebegin bas buyuklugune bagl olmakla birlikte kimi zaman da annenin kemik yapsnn (legen pelvis kemigi) dar olusuna da bagl. Bu anne adaylarnn da sezaryenle dogum yapmas gerekebiliyor.
Placenta Previa:
Plasentann yerlesim anomalisi verilen isim. Plasenta, rahim icinde bebegin dogum kanalndan gecisini engelleyecek sekilde yerlesebiliyor. Cogu zaman dogum kanalnn agzn ksmi ya da tam olarak kapatyor. Hamilelikte yaplan ultrasonografik degerlendirmeler srasnda fark edilen bu durum da sezaryen gerektiriyor.
Ablatio Placenta:
Plasentann, dogum gerceklesmeden once rahim duvarndan ayrlmaya baslamasna deniyor. Plasentann erken ayrlmas, tum hayati fonksiyonlarn plasenta yoluyla anneden saglayan fetusun kaybedilmesine neden oluyor. Bu nedenle fark edildiginde, eger bebek ds ortamda yardmla da olsa yasayabilir hale gelmisse dogum sezaryen ile acil olarak gerceklestiriliyor.
Fetal Distres Sendromu:
Fetusun herhangi bir nedenle sksmasna deniyor. Genellikle kordonun bebegin boynuna dolanmas ve kan akmn zorlamas nedeniyle ortaya ckyor. Sklkla bebegin yeterli buyukluge erismis oldugu, hamileligin son donemlerinde ortaya ckyor. Acil ya da yar planl bir sekilde sezaryen ile dogum gerceklestiriliyor.
Ilerlemeyen normal dogum eylemi:
Hersey uygun olmasna ve normal dogum baslamasna ragmen dogum eyleminin herhangi bir safhasnda agrlarn siddetini kaybetmesi ve hatta kaybolmas ile dogum, kendiliginden sonlandrlamaz hale gelebiliyor. Bu durumda, anne adayna sanclarn yeniden olusturmak ya da siddetlendirmek amacyla damardan ilaclar verilebiliyor. Buna, halk arasnda verilen isim; suni sanc (induksiyon). Hamilelik suresi dolmus olmasna ragmen sanclar baslamams olan hamilelerde uygulanan bu isleme ragmen yine de dogum eylemi ilerletilemezse, sezaryene geciliyor.
Daha onceki Hamileligin sezaryen ile sonlandnlms olmas:
Sezaryen srasnda karn kaslar ile birlikte rahim duvar da kesiliyor. Her ne kadar bu katlar tekrar uygun sekilde uygun materyaller ile dikilerek kapatlsa da; bir dahaki hamileligin normal doguma braklmas halinde, dogum srasnda rahim duvarnda olusan siddetli gerilme ile eski kesi yerinden yrtlma soz konusu olabiliyor. Bu durum hem anne hem de bebek acsndan tehlike arz edebileceginden bir cok uzman sezaryeni daha uygun goruyor.
Vajinal enfeksiyonlarn varlg:
Normal dogum srasnda, bebege bulasmas muhtemel anneye ait; genital HSV enfeksiyonu, HPV enfeksiyonu dibi durumlarda da bebege bu viruslerin gecmesini engellemek icin sezaryen uygulanyor.
Pozisyon anomalileri:
Bebegin rahim icindeki durusu secilecek dogum seklini etkileyebiliyor. Gunumuzde ozellikle ilk dogumlarda, bas gelisi dsndaki tum duruslarda sezaryen tercih ediliyor. Baz hekimler makat gelislerde de normal dogumu deneme yolunu secseler de ozellikle bebek acsndan her zaman artms bir risk soz konusu olabiliyor.
Elektif sezaryen nedir?
Tbbi bir zorunluluk olmamasna ragmen sadece anne adaynn kisisel tercihi ile dogum sekli olarak sezaryenin secilmesi elektif sezaryen olarak adlandrlyor. Hekimlerin bu konudaki yaklasm farkl. Bir ksm mutlaka ilk secenegin normal dogum olmas gerekliligini savunurken diger ksm elektif sezaryenin de secilebilmesinden. Anne adayna her iki dogum sekli hakknda ayrntl bilgi verildikten sonra, dogum seklini secebilme ozgurlugunu tanma yaklasm ise giderek yaygnlk kazanyor.
Dogum agrlarn cekilmesinin annelik adna manevi bir degeri oldugu yada olmas gerektigi dusuncesindeki baz anne adaylar, her seyiyle dogal bir dogumu tercih edebiliyorlar. Ancak uzmanlar, bu dusuncede olmayan diger anne adaylarnn, normal dogumu tercih etmekle birlikte, tbbn sagladg olanaklar da kullanarak, korktuklar dogum sanclarndan kurtulmak istemelerini de dogal karslyorlar.
Diger Bir Yazmz Olan
Epidural Dogum Asamalar
veya
Normal Dogum Asamalar
n Okumak Icin Tklaynz.
Kesi, degisik vastalarla derinlestirilerek, tum karn katlar aclmak suretiyle rahim duvarna kadar geliniyor. Son olarak rahim duvar da aclarak bebege ulaslyor. Bebek tutularak, uygun genislikteki kesi aralgndan, usulune uygun sekilde dsar alnyor.
Normal dogumda oldugu gibi sezaryende de gobek kordonu kesilmek suretiyle bebek anneden ayrlyor. Son olarak plasenta, el yardm ile rahim icinden ayrlarak alnyor. Operasyonun bundan sonraki bolumunde karn ici temizleniyor, kanayan yerlerin olup olmadg kontrol ediliyor, varsa mudahale ediliyor ve karn katlar usulune uygun bir sekilde tekrar dikiliyor. Bu sekilde sezaryen operasyonu tamamlanms oluyor.
Sezaryen oncesi hazrlklar
Sezaryen operasyonundan once baz hazrlklarn yaplmas gerekiyor. Bunlar:
Bir gun oncesinden kesi bolgesinin temizligi (kl ve tuylerin kesilmesi),
Operasyon genel anestezi altnda yaplacaksa tercihen 10 saat, ancak en az 6 saat oncesinden itibaren agzdan beslenmenin kesilmesi,
Anne adaynn operasyon hakknda yeteri kadar bilgilendirilmesi
Anne adaynn anestezi uzman ve gerekli goruldugunde diger ilgili brans hekimleri tarafndan gorulerek degerlendirilmesi.
Sezaryen anestezi altnda gerceklesiyor
Genel anestezi altnda yaplan karn operasyonlarnn cogunda, hastann heyecan ve endiselerini onlemek icin hasta uyutuluyor, daha sonra gerekli hazrlklara girisiliyor. Ornegin eger idrar sondas taklacaksa hasta uyutulduktan sonra taklyor, ya da operasyon bolgesinin mikroplardan arndrlmas amacyla antiseptik solusyon ile bolgenin ykanmas vs. islemleri hasta uyutulduktan sonra yaplyor. Fakat sezaryende bu islemlerin anne aday uymadan once yaplmas, operasyon icin her sey hazr olduktan sonra anestezinin uygulanmas gerekli. Bunun nedeni anneye verilen anestezik ilaclarn ayn zamanda bebege de gececek olmas. Bebek bu ilaclara ne kadar uzun sure maruz kalrsa, istenmeyen sonuclarn ortaya ckma riski artyor. Bu nedenle amac; bebegin en az anestezi almas.
Tum hazrlklar tamamlandktan sonra anne aday uyutuluyor ve bundan sonra bebege ulasncaya kadar maksimum hzla calslyor. Iste bu onemli fark nedeniyle, sezaryene baslamadan onceki hazrlklar konusunda anne adaynn tam olarak bilgilendirilmesi cok onemli.
Sezaryende rahim yatay olarak kesileceginden dolay, o bolgede ikinci bir dogum srasnda herhangi bir zorlama ile yrtlma sans da dusuktur.Bu yuzden sezaryen dogum yapan hamile kadnlar daha sonraki dogumlarn normal dogum seklinde yapabilme sansna sahiptirler.
Neden Sezaryen?
Sezaryen, bir operasyon olmas nedeniyle, operasyona iliskin genel riskleri de beraberinde getiriyor. Bu nedenle prensip olarak ilk secenegin normal dogum olmas gerekli. Ancak bazen, tbbi gereklilikler nedeniyle zorunlu olarak sezaryenin secilmesi soz konusu. Bu gereklilikler cogu zaman hamileligin son donemlerine dogru netlesiyor. Bu nedenle de sezaryen planl bir sekilde gerceklestiriliyor. Ancak daha seyrek olarak, normal dogum srasnda gelisebilen acil durumlar nedeniyle de sezaryene gecilebiliyor. Sezaryeni zorunlu klan icin tbbi gereklilikler ise su sekilde sralayabiliz:
Bas-pelvis uygunsuzlugu:
Dogum yolunda hem yumusak ve hem de sert dokular yer alyor. Yumusak dokular bebegin gecisine izin verecek kadar genisleme gosterebilmekle birlikte, kemik yaplar ayn esneklikte degil. Bu nedenle bas, dogum kanalnn kemik bolumunden gecemeyecek kadar buyuk olan bebeklerin normal yoldan dogmalar mumkun degil. Bu uyumsuzluk, bebegin bas buyuklugune bagl olmakla birlikte kimi zaman da annenin kemik yapsnn (legen pelvis kemigi) dar olusuna da bagl. Bu anne adaylarnn da sezaryenle dogum yapmas gerekebiliyor.
Placenta Previa:
Plasentann yerlesim anomalisi verilen isim. Plasenta, rahim icinde bebegin dogum kanalndan gecisini engelleyecek sekilde yerlesebiliyor. Cogu zaman dogum kanalnn agzn ksmi ya da tam olarak kapatyor. Hamilelikte yaplan ultrasonografik degerlendirmeler srasnda fark edilen bu durum da sezaryen gerektiriyor.
Ablatio Placenta:
Plasentann, dogum gerceklesmeden once rahim duvarndan ayrlmaya baslamasna deniyor. Plasentann erken ayrlmas, tum hayati fonksiyonlarn plasenta yoluyla anneden saglayan fetusun kaybedilmesine neden oluyor. Bu nedenle fark edildiginde, eger bebek ds ortamda yardmla da olsa yasayabilir hale gelmisse dogum sezaryen ile acil olarak gerceklestiriliyor.
Fetal Distres Sendromu:
Fetusun herhangi bir nedenle sksmasna deniyor. Genellikle kordonun bebegin boynuna dolanmas ve kan akmn zorlamas nedeniyle ortaya ckyor. Sklkla bebegin yeterli buyukluge erismis oldugu, hamileligin son donemlerinde ortaya ckyor. Acil ya da yar planl bir sekilde sezaryen ile dogum gerceklestiriliyor.
Ilerlemeyen normal dogum eylemi:
Hersey uygun olmasna ve normal dogum baslamasna ragmen dogum eyleminin herhangi bir safhasnda agrlarn siddetini kaybetmesi ve hatta kaybolmas ile dogum, kendiliginden sonlandrlamaz hale gelebiliyor. Bu durumda, anne adayna sanclarn yeniden olusturmak ya da siddetlendirmek amacyla damardan ilaclar verilebiliyor. Buna, halk arasnda verilen isim; suni sanc (induksiyon). Hamilelik suresi dolmus olmasna ragmen sanclar baslamams olan hamilelerde uygulanan bu isleme ragmen yine de dogum eylemi ilerletilemezse, sezaryene geciliyor.
Daha onceki Hamileligin sezaryen ile sonlandnlms olmas:
Sezaryen srasnda karn kaslar ile birlikte rahim duvar da kesiliyor. Her ne kadar bu katlar tekrar uygun sekilde uygun materyaller ile dikilerek kapatlsa da; bir dahaki hamileligin normal doguma braklmas halinde, dogum srasnda rahim duvarnda olusan siddetli gerilme ile eski kesi yerinden yrtlma soz konusu olabiliyor. Bu durum hem anne hem de bebek acsndan tehlike arz edebileceginden bir cok uzman sezaryeni daha uygun goruyor.
Vajinal enfeksiyonlarn varlg:
Normal dogum srasnda, bebege bulasmas muhtemel anneye ait; genital HSV enfeksiyonu, HPV enfeksiyonu dibi durumlarda da bebege bu viruslerin gecmesini engellemek icin sezaryen uygulanyor.
Pozisyon anomalileri:
Bebegin rahim icindeki durusu secilecek dogum seklini etkileyebiliyor. Gunumuzde ozellikle ilk dogumlarda, bas gelisi dsndaki tum duruslarda sezaryen tercih ediliyor. Baz hekimler makat gelislerde de normal dogumu deneme yolunu secseler de ozellikle bebek acsndan her zaman artms bir risk soz konusu olabiliyor.
Elektif sezaryen nedir?
Tbbi bir zorunluluk olmamasna ragmen sadece anne adaynn kisisel tercihi ile dogum sekli olarak sezaryenin secilmesi elektif sezaryen olarak adlandrlyor. Hekimlerin bu konudaki yaklasm farkl. Bir ksm mutlaka ilk secenegin normal dogum olmas gerekliligini savunurken diger ksm elektif sezaryenin de secilebilmesinden. Anne adayna her iki dogum sekli hakknda ayrntl bilgi verildikten sonra, dogum seklini secebilme ozgurlugunu tanma yaklasm ise giderek yaygnlk kazanyor.
Dogum agrlarn cekilmesinin annelik adna manevi bir degeri oldugu yada olmas gerektigi dusuncesindeki baz anne adaylar, her seyiyle dogal bir dogumu tercih edebiliyorlar. Ancak uzmanlar, bu dusuncede olmayan diger anne adaylarnn, normal dogumu tercih etmekle birlikte, tbbn sagladg olanaklar da kullanarak, korktuklar dogum sanclarndan kurtulmak istemelerini de dogal karslyorlar.
Diger Bir Yazmz Olan
Epidural Dogum Asamalar
veya
Normal Dogum Asamalar
n Okumak Icin Tklaynz.