Panik Atak

Bilgin

Global Mod
Global Mod
Gelin isterseniz birlikte panik atak sözünün nereden geldiğini inceleyelim. Panik sözünün kökenine baktığımızda panik sözcüğünde bulunan “Pan” hecesi aslında Yunan mitolojisinde yarı keçi yarı insan suretindeki bir tanrıyı işaret ediyor. Evet pan aslında Yunan mitolojisinde yer alan bir ilah ismidir. Pan kırlarda, bayırlarda aniden, birdenbire insanların karşısına çıkıp dış görünüşüyle (bazı kaynaklara göre de sesiyle) insanları korkuturmuş. Ve Yunanlar pan sözüne “ikos” ekini getirerek “panikos” sözünü türetmişler. Eski Yunancada “panikos” orman ve ıssız yerlerde birdenbire duyulan “korku” manasına karşılık gelmektedir. ötürüsıyla Pan, panik sözcüğüne ilham kaynağı olmuş. Fransızcaya baktığımızda da büyük ve akıldışı “korku” manasına gelen panique sözüne karşılık gelmektedir.

z

Panik Atak; terleme, titreme, nefes alamama, çarpıntı, boğulma hissi, göğüste ağrı yahut sıkışma, bulantı, dengesizlik, ölecekmiş üzere hissetme, vefat korkusu, baş dönmesi, delirme korkusu, karın ağrısı, her an berbat bir şey olacakmış tasası beden üzerinde denetimi kaybetme ile karakterize edebileceğimiz bir müddetç, bir rahatsızlık, bir hastalıktır(psikolojik bir hastalık). Bireyin toplumsal, ailevi ve iş ömrünü önemli manada negatif etkileyen, ruhsal istikrarını alt üst eden, iç dünyasında volkanların patlamasına niye olan bir rahatsızlık. Bütün bunların yanında bir de etrafındakilerin kendisine “aman boşver, takma bu durumu, düşünme bu türlü, bu biçimde düşünmen epeyce yanlış, aslına bakarsan hayatta her şey olabilir, hangimizin garantisi var, her an her şey olabilir esasen, hepimiz bir gün öleceğiz aslına bakarsan niye kaygılanıyorsun ki üzere cümleler sarf etmesi; hastalık hastası üzere yakıştırmalar yapması” bireyin iç dünyasında, zihninde, ruhunda gerçekleşen bu rahatsızlığının, hastalığının üstüne adeta tuz biber olur. Zira kişi şu biçimde düşünür: Herkes olağan, herkes çok baş edebiliyor ben niye bu biçimdeyim, ben niye iyileşemiyorum, niye bu fikir daima aklımda, sanki deliriyor muyum, sanki aklımı mı kaybediyorum, ben olağandışı miyim? vs vs… Bu stil fikirler de yüksek ihtimalle ileriki vakit içinderda farklı aile içi sorunlara, farklı ruhsal meselelere sebep olacaktır.

Apansızın bireyde ortaya çıkıveren bu panik atak; endişe, heyecan, ve ölme hissini içermektedir. Ataklar süratli bir biçimde 5-10 dakika içerisinde yahut daha kısa-uzun(kişiden şahsa değişir) bir müddetde doruğa ulaşır. Ekseriyetle 15-20 dakika sürer. kimi vakit 1-2 dakika kimi vakit 1 saatten çok sürebildiği üzere şiddeti de değişkenlik gösterebilir. Birey atak öncesinde hayli ağır bir tasa, tasa yaşar. Bu atak sırasında da kişi kalp krizi geçireceğini ve öleceğini hisseder. Baş dönmesi, nabız artışı, mide bulantısı üzere fizikî yansıların fazlalaşması daha sonrasında kişi kendisinin acile gdolayılmesini ister. Hekim tabip gezmeye ve hastalığına fiziki bir niye bulma gayretine girer(özellikle de kalp krizinden korkulur) lakin beyhude zira fizikî bir sorun yoktur. Kişi bulamayınca da ümitsizlik, çaresizlik, sonluluk, öfke, hiç bir şeyden zevk alamamaya başlar. Birinci başlarda hekimin söylemiş oldukleriyle tahminen biraz rahatlayabilir, verilen ilacın kendisine güzel gelebileceğini düşünerek az da olsa kendini yeterli hissedebilir, lakin daha sonrasında ataklar devam edecektir. Birey panik atak geçirecek derdiyle ve dışardaki yabancıların kendisine yardım etmeyeceğinden tasa duyan birtakım hastalar da birey maalesef dışarı çıkmamaya başlar. Sanki beni yolda tutarsa ne olur, ne yaparım halinde senaryolar kurar da kurar. Onun için kişi ya dışarı çıkmayacak ya da yanına güvendiği birisini alma muhtaçlığı hissedecek ve ötürüsıyla da hayat kişi için artık adeta bir hapishaneye dönüşür. Ve tedavi olmadığı sürece o hapishaniçin maalesef kurtulamayacaktır. ötürüsıyla panik atak ruhsal hastalığı bireyin hayat standardını, ömür kalitesini önemli manada olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Birtakım hastalar toplumsal hayatlarını, mesleklerini, iş dünyasını bırakmak, ayrılmak zorunda kalabiliyorlar.

Genel itibariyle genç yaşlarda başlayan ve son vakit içinderda toplum içerisinde giderek yayılmakta olan panik atak bozukluğu(hastalığı) bayanlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülmektedir. Bunun niçine tam olarak açıklanamasa da bayanlardaki çökkünlükler, bunaltı bozuklukların bayanlarda fazla görülmesi, bayanların gerilime, depresyona, tükenmişliğe daha fazla maruz kalması, ağır iş temposundan dolayı kendilerine vakit ayıramamalarından kaynaklanıyor olabilir diye düşünüyorum. Panik atak ruhsal hastalığının genetik olup olmadığı konusunda tartışmalar daima olarak devam edegelmiştir. Zira kimi panik atak hastalarının hikayesi incelendiğinde ailesinde de panik atak geçiren birisi olabiliyor lakin birtakım hastaların da ailesinde rastgele bir hikaye bulunamayabiliyor. ötürüsıyla genetik demek güç yalnızca risk altındadır diyebiliriz. Bu mevzuya değinmişken kimler risk altındadır onu bir açıklayalım:


  1. Ailesinde panik atak hikayesi olanlar


  2. Kendilerini toplum içerisinde söz edemeyen bireyler, içine kapanık bireyler, promlemlerini, sıkıntılarını kimselerle paylaşamayanlar, asosyal şahıslar


  3. Daima olarak baskı altında yaşayanlar


  4. Bağımlılık yapan maddeleri(sigara, alkol, uyuşturucu) kullanan şahıslar


  5. Problemleri başına epeyce takan, başında daima olarak atıp tutan, zihninde sık sık olumsuz senaryolar kuran şahıslar


  6. Öfke hissini, gerilimini, cinselliğini, kederini, korkusunu, kaygısını dışarı vuramayanlar, tabir edemeyen bireyler


  7. Mükemmeliyetçi kişiliğe sahip olan şahıslar


  8. Vitamin eksikliği olan şahıslar, kafeini kucak dolusu tüketen şahıslar


  9. Kalp hastalıkları, sara hastalığı, akciğer hastalıkları olan şahıslar, depresyon ve sinirsel bozukluğu olanlar, fazla adrenalin salgılanması, kansızlığı olanlar, kan şekerindeki düzensizlikler, beyinde tümör vs olanlar, tiroid bezinde sorun olan şahıslar


  10. İlaçların yan tesirine maruz kalan bireyler, bağımlılık yapan maddeyi apansızın bırakan, kesen bireyler


  11. Travmatik hikayesi olanlar, anlaşılamama hissine kapılan bireyler


  12. Okuldan mezun olma, evlenme, boşanma, işe girme, işten ayrılma, iflas, hayatını olumsuz tarafta etkileyen kent değiştirme, terfi etme, çocuk sahibi olma, terk edilme, bir yakınını kaybetme ihtimali olma üzere durumları yaşayan bireyler
Bir de çocukluk kısmına bakalım. Panik atak ruhsal hastalığı olan şahısların çocukluğunu inceleyelim:

Aile parçalanmış bir aileyse şayet yani anne baba ayrılmışlarsa buna niye olan geçimsizlikten genel itibariyle çocuklar kendilerini sorumlu meblağlar, suçlarlar. bu biçimde bir çocuk panik atak geçirmeye daha yatkındır. Çocukluk çağında çok denetimci anne baba tarafınca büyütülen şahıslar biraz daha risk altındadır. Zira bu anne babalar yanılgıyı kabul etmezler ve çocuk da bu türlü büyür yani çocuk mükemmeliyetçi kişiliğe bürünür ve hayatlarının bir devrinde yanılgı yaptıkları esnada atak gelişir. Detaycı, adeta kılı kırk yaran, yanılgı yapmaktan, yanlış yapmaktan çekinen, korku duyan bireylerin özgüveni düşüktür, gerilimi sevmezler hatta tahammülleri bile yoktur diyebilirim. ötürüsıyla kusur yaptıklarında gerilim gelişir ve oluşan gerilimle baş edemeyen bu kişi atak geliştirir. Çocukluk devrinde yaptığı başarısızlıklar daima olarak eleştirilen yalnızca muvaffakiyet sergilendiğinde sevilen çocuk yetişkinlik periyodunda panik atak geçirmeye eğilimli hale gelir adeta bir adaydır. Zira bu çocuk kendisini sürekle bedelsiz görüyordur, değersizlik hissini ağır bir biçimde yaşıyordur. ötürüsıyla çocuk değersizlik hissinden kurtulabilmek ve kendini pahalı hissedebilmek ismine kendisini mahir, düzgün niyetli, başarılı, kuvvetli, fedakar, denetimli olmak ve insanları memnun etmek zorunda hissedecektir. Kişilik olarak hassastırlar. Dostluklara ehemmiyet verirler. Kendilerinden çok karşıya değer verirler. Fedakar bireylerdir.

Panik atak ruhsal hastalığı olan şahıslarda duygusal bir durumdan daha sonra beyin ve böbrek üstü bezin gerilim ile ilgili hormonları çok bir biçimde üretmeye başlar. ötürüsıyla panik atak nöbetinin şiddeti hormon ölçüsüne bağlı bir biçimde artacaktır. bu biçimde bir durumda beyinde yer alan hipotalamus ve hipofiz bezi ile böbreküstü bezleri uyarılmaya başlanılır. Bu uyarılmayla hormonlar salgılanmaya başlar. Salgılanan bu hormonlar dakikada yapılan teneffüs sayısının artmasına yol açar, metabolizmanın süratli bir biçimde işlemesine yol açar, kan basıncının artmasına yol açar, göz bebeklerinin büyümesine niçiniyet verir. Bütün bunlar da kalbin süratli bir biçimde çalışmasına yol açar, ötürüsıyla kan olağandan daha fazla akar. Kanın süratli bir biçimde akması kaslardaki çalışmanın da fazlalaşmasına niçiniyet verir. Bedende bulunan kaslar git gide kasılmaya başlar. Kasların kasılması düzgüne işaret değildir; zira kasların kasılması kararı bedenin sıcaklığı artacaktır bunun kararında da terleme gerçekleşir. Bireyin bedeninde meydana gelen bu stil değişiklikler aslında bir alarmdır. Tıpkı meskene hırsız girdiğinde konuttaki alarmın çalışması üzere. Alarm çalınca aslında mesken bize bir ileti veriyor. Meskene yabancı biri girdi müsaadesiz girdi diye. ötürüsıyla bireyin bedeni da bir alarm veriyor ve bir ileti gönderiyor. Bedenin gönderdiği bildiri şudur: Beynime, zihnime istemediğim, hoşlanmadığım, sevmediğim hatta nefret ettiğim, ziyan gördüğüm bir şey girdi. Bu bildirisi yeterli okumamız gerekir. İletinin ne demek istediğini düzgün anlamamız gerekir. Aksi takdirde hekim doktor gezer, bir şey bulamaz, boşa kürek sallamış oluruz. Birey ne kendisini, ne çevresindekilerini, ne de zihnini bu bildirilere, bu alarm durumuna, bu ataklara alıştırmamalıdır. Şayet alışma durumu gerçekleşirse kişi maalesef bu sorunu bu sorunu çözmek için gerçek manada harekete geçmeyecektir, efor sarfetmeyecektir. Birey her atak esnasında adeta dünyanın sonunun geldiğini düşünebilmektedir. Panik atak hastası için vakit adeta sabit hale gelmiştir, vaktin geçeceğine dair bir emare gözükmez.

Panik atak sırasında yapılması gerekenler: Öncelikle sakin olmalısınız. Kendinizi inançlı bir yere alın. Bir yere uzanabilirsiniz yapamıyorsanız oturabilirsiniz. Bunun süreksiz olduğunu, yalnızca bir atak olduğunu, korkulacak bir durumun olmadığını kendinize telkin edin ve atağın geçmesini bekleyin. Nöbet geçene kadar boş bir torbaya yahut kağıt bir keseye nefes alıp verebilirsiniz. O da yoksa ellerinizi birleştirip ağzınıza götürerek nefes alıp verebilirsiniz. Karbondioksit solumuş olacaksınız. Biraz daha sizi sakinleştirecektir. Kafeinli içecekler, sigara ve alkol kullanmasından uzak durmalısınız. Şayet panik atak geçiren birine şahit olursanız evvela kişiyi kalabalık olmayan sakin bir yere götürmelisiniz. Sizin katiyetle sakin olmanız gerekir zira panik atak geçiren biri aslına bakarsan makûs şeylerin olacağını düşünür sizin de panikle güya makus bir şey varmış üzere davranmanız durumu daha da kötüleştirecektir. var ise yanınızda bir torba yahut kağıt bir kese yoksa kişinin elleriyle ağzını kapatacak biçimde nefes alıp vermesini sağlayabilirsiniz.

Panik atak tedavisi olan bir hastalık mı? Evet tedavisi var. Mutlaka tedavi edilebilir. Panik atak hastalığı(psikolojik) olan şahıslar bu hastalığın yazgıları olduğunu düşünmesinler. Uygun terapi biçimleriyle çok iyileştirilebilir. Bu panik ataklarla başedilebilir. Tedavisi olmadığını düşünerek yıllarce bu rahatsızlığa katlananların ve hayatlarını bu türlü sürdürenlerin sayısı çok bir yüksek. Başlangıç olarak şahıstan bu hastalığı ve kendi ruh dünyasında oluşturduğu hisleri tanımasını istiyoruz. Bunu başarması bireyde önemli bir farkındalık oluşturacaktır. Atak hali bilhassa hangi durumlar, olaylar, hisler karşısında açığa çıktığı bizim için değer derecesi yüksektir. daha sonrasında bireyden aldığımız bilgiler ışığında bireye özel(çünkü her hasta özeldir, kendisine özgün dinamikleri vardır) terapi biçimlerini uygularız. Ekseriyetle de birey terapiye olumlu bir yanıt verir. Genelde uzun vadeli bir tedavi kelam konusudur. Lakin kimi vakit de hastalar tedaviye direnç göstererek bu uzunluğa bir uzunluk daha katarlar. kimi vakit de kişi çok olumlu yanıt verir, psikologdan aldığı ödevleri hoş bir biçimde, istenen bir biçimde yapar ve kısa sürebilmektedir. İlaçların atakları azaltmaktaki tesirini azımsayamayız lakin kesin bir tahlil olduğunu söylemek pek de mümkün değil. Terapi yaklaşımlarından bir tanesi bilişsel davranışçı terapidir. Bu terapi tekniğiyle evvela danışana panik atak hastalığının nasıl bir sorun olduğunu, nasıl denetim edilebileceğini, ataklar sırasında ne tıp baş etme teknikleri kullanabileceğini gösteririz. sonrasındasındaki kısımlarda ataklara sebep olan bilişsel şemalar üzerinde çalışmalar yapılır. Olumsuz şemalar yerine olumlu şemalar koyarız. Bir öteki terapi yaklaşımı da dinamik terapilerdir. Panik atağa niye olan travmalar, hisler, durumlar, olumsuz kanılar ve olumsuz yaşantılar üzerinde çalışılır. Bu çalışmalarla bireyin adeta deşarj olmasını, rahatlamasını hedefleriz.

ötürüsıyla baktığımızda panik atak tedavi edilebilir mi evet tedavi edilebilir. Biraz uzun sürse de tedavi mümkündür.
 
Üst