‘‘Bir Günday & Saylak Fikri’’ olarak geçtiğimiz günlerde Netflix’te yayına giren Netflix Türkiye imali ‘‘Uysallar’’ isimli diziyi izlediniz mi? İzleyenler, dizinin kilit noktalarından birinin punk müzik ve punk ömür üslubu olduğunu biliyordur. Öner Erkan tarafınca canlandırılan Oktay karakterinin genç yaşlardan itibaren ruhuna işleyen punk’ın seyahatine dair ne kadar bilgiye sahibiz?
Direktörlüğünü Onur Saylak’ın, senaristliğini Hakan Günday’ın üstlendiği Netflix özgün dizisi Uysallar, 30 Mart 2022’de yayına girdi. Haluk Bilginer, Uğur Yücel, Songül Öden ve Öner Erkan üzere usta isimleri takımında barındıran ve kısa müddette isminden bahsettirmeyi başaran dizinin senaryosunda; punk müziğin ve punk hayat üslubunun ziyadesiyle baskın oluşu dikkatlerden kaçmadı. Niyetimiz, spoiler vermek değil; lakin dizinin gidişatına bu derece tesir eden punk’ın ne olduğunubu yazımızla sizlere açıklamak istedik! İşte dünden bugüne punk’ın hikayesi…
Punk müzik nedir?
özetlemek gerekirse punk olarak isimlendirilen punk rock, 1970’ler itibariyle rock’n’roll müziğin alternatif tipi olarak çıkmış bir müzik cinsidir. Ana akımda yer alan pop müziğin tüm gerçeklerini reddederek günden güne ün kazanan punk rock; süratli ritmi, gücü, kısa müzik formları ve minimal enstrümental dertleri yardımıyla müzik piyasasına süratli bir giriş yapmakla kalmayıp tüm dikkatleri üzerine çekerek isminden bahsettirmeyi başardı. Londra, Washington DC, New York City, Los Angeles, San Francisco ve Boston üzere kıymetli eyalet ve kentlerde sahne alan punk rock; yeni müzik keşfetme heyecanıyla tutuşan bir hayli genç müzisyene de ilham oldu.
Punk nerede doğdu?
Punk müziğin 1970’lerde birinci kere Londra’da ortaya çıktığı söylense de bazıları, punk’ın birebir devirde Londra’da değil, New York’ta ortaya çıktığını tez etmektedir. 1970’lerde doğan punk’ın gelişimi ise farklı ülkelerde günümüzde ismine aşina olduğumuz kümeler tarafınca sırtlanmıştır. Artık günahsız bir spoiler vakti. En ufak bir spoiler’a tahammülü olmayanlar, bu cümleyi diziyi izledikten daha sonraya saklasın lütfen:
Dizide, Oktay karakterinin çabucak hemen Ankara’da ailesiyle yaşadığı gençlik senelerında ziyadesiyle etkilendiği; yıllar daha sonra yine Ankara’ya döndüğünde odasında gizlediği kasetini bulduğu kümenin Sex Pistols olduğunu ve bu kümenin başta İngiliz punk’ı olmak üzere tüm punk tarihine ismini altın harflerle yazdırdığını hatırlatmak isteriz. Oktay’ı geçmiş hoş günlere götüren ve bugün tekrar punk’a yönelten, Sex Pistols’tan oburu değildi!
Punk kulağa nasıl geliyor?
Punk’ı betimlememiz gerekirse, bir hayli tanınan müzik çeşidini birleştiren kapsayıcı bir müzik olduğunu söyleyebiliriz; ama punk’ın en besbelli ve keskin özelliği, muhakkak pop müziğe kıyasla daha süratli ve agresif olma eğilimidir. Punk kümelerinin, bilinen klâsik rock kümelerine nazaran küme üye sayısı düşüktür. Bu durum sizi yanıltmasın! Küme üye sayısı düşük de olsa punk’ın klâsik rock’tan daha az sesli olduğunu söylemek imkansız. Punk bu istikametiyle, az şahısla fazlaca ses çıkarmanın sözlükteki karşılığı üzere denebilir.
Punk müziğin ve hayat usulünün özellikleri
Punk’ın kulağa nasıl geldiğini anlattık; lakin bir daha de bir müziğin punk olabilmesi için gereken belirli özellikleri ve punk’ı bireyler için müzikten öte bir hayat biçimine eviren noktaları sıralamakta da yarar olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa punk hayat biçimine yönelik vereceğimiz unsurları, Oktay karakterinin punk’a geri dönüşü esnasında bir bir uyguladığını görmek de mümkün!
Punk müziğin özellikleri:
Pekala Punk öldü mü?
Günümüzde, punk’ın eski gücüne sahip olmadığını ve müzik sahnesinden neredeyse büsbütün çekildiğini hissettiğimiz bir hava mevcut. Gerek ülkemizde gerek yurt haricinde yüklü olarak rap ve pop ikilisini aktif görüyoruz. Öte yandan dizide de punk’ın 30’lu yaşlardaki Oktay’ın gençlik senelerından kalma bir müzik tipi olarak gösterilmesi, gerçek hayattaki durumla birebir örtüşüyor.
Her şeye karşın punk’ın öldüğünü söylemek gerçek olmayacaktır! Bilhassa dünyaya ismini duyurmayı başaran Green Day, punk’ın hafızalardan büsbütün kazınmadığının kıymetli örneklerinden biri. 1987’de kurulan, 90’ların sonu itibariyle milenyum ve Z nesline punk sevgisini aşılayan Amerikan punk kümesi Green Day, punk’ın günümüzde süren yankılarının kıymetli mimarlarından biri. Bunun yanı sıra bir daha birebir devirlerde (ve hatta 2000’lerin başında) adeta bir furya haline gelen; punk’ın çeşitli alt kategorilerinde MTV’nin de gücünü artlarına alarak öne çıkan Good Charlotte, Sum 41, Blink-182, Billy Talent, My Chemical Romance, The Offspring üzere kümeler da Green Day ile tıpkı nazaranvi görmüştür.
Ve bonus!
Grunge müziğin kıymetli isimlerinden, Nirvana isimli efsaneleşmiş kümenin solisti Kurt Cobain’in; punk müzik yapmamasına rağmen punk gücüne büyük hayranlık beslediğini biliyor muydunuz? Bu bilgiyi de verdikten daha sonra, son olarak sizlere ünü ülkesini aşıp dünyaya yayılmış punk efsanesi birtakım müzik kümelerini listeleyerek içeriğimizi sonlandıralım:
Direktörlüğünü Onur Saylak’ın, senaristliğini Hakan Günday’ın üstlendiği Netflix özgün dizisi Uysallar, 30 Mart 2022’de yayına girdi. Haluk Bilginer, Uğur Yücel, Songül Öden ve Öner Erkan üzere usta isimleri takımında barındıran ve kısa müddette isminden bahsettirmeyi başaran dizinin senaryosunda; punk müziğin ve punk hayat üslubunun ziyadesiyle baskın oluşu dikkatlerden kaçmadı. Niyetimiz, spoiler vermek değil; lakin dizinin gidişatına bu derece tesir eden punk’ın ne olduğunubu yazımızla sizlere açıklamak istedik! İşte dünden bugüne punk’ın hikayesi…
Punk müzik nedir?
özetlemek gerekirse punk olarak isimlendirilen punk rock, 1970’ler itibariyle rock’n’roll müziğin alternatif tipi olarak çıkmış bir müzik cinsidir. Ana akımda yer alan pop müziğin tüm gerçeklerini reddederek günden güne ün kazanan punk rock; süratli ritmi, gücü, kısa müzik formları ve minimal enstrümental dertleri yardımıyla müzik piyasasına süratli bir giriş yapmakla kalmayıp tüm dikkatleri üzerine çekerek isminden bahsettirmeyi başardı. Londra, Washington DC, New York City, Los Angeles, San Francisco ve Boston üzere kıymetli eyalet ve kentlerde sahne alan punk rock; yeni müzik keşfetme heyecanıyla tutuşan bir hayli genç müzisyene de ilham oldu.
Punk nerede doğdu?
Punk müziğin 1970’lerde birinci kere Londra’da ortaya çıktığı söylense de bazıları, punk’ın birebir devirde Londra’da değil, New York’ta ortaya çıktığını tez etmektedir. 1970’lerde doğan punk’ın gelişimi ise farklı ülkelerde günümüzde ismine aşina olduğumuz kümeler tarafınca sırtlanmıştır. Artık günahsız bir spoiler vakti. En ufak bir spoiler’a tahammülü olmayanlar, bu cümleyi diziyi izledikten daha sonraya saklasın lütfen:
Dizide, Oktay karakterinin çabucak hemen Ankara’da ailesiyle yaşadığı gençlik senelerında ziyadesiyle etkilendiği; yıllar daha sonra yine Ankara’ya döndüğünde odasında gizlediği kasetini bulduğu kümenin Sex Pistols olduğunu ve bu kümenin başta İngiliz punk’ı olmak üzere tüm punk tarihine ismini altın harflerle yazdırdığını hatırlatmak isteriz. Oktay’ı geçmiş hoş günlere götüren ve bugün tekrar punk’a yönelten, Sex Pistols’tan oburu değildi!
Punk kulağa nasıl geliyor?
Punk’ı betimlememiz gerekirse, bir hayli tanınan müzik çeşidini birleştiren kapsayıcı bir müzik olduğunu söyleyebiliriz; ama punk’ın en besbelli ve keskin özelliği, muhakkak pop müziğe kıyasla daha süratli ve agresif olma eğilimidir. Punk kümelerinin, bilinen klâsik rock kümelerine nazaran küme üye sayısı düşüktür. Bu durum sizi yanıltmasın! Küme üye sayısı düşük de olsa punk’ın klâsik rock’tan daha az sesli olduğunu söylemek imkansız. Punk bu istikametiyle, az şahısla fazlaca ses çıkarmanın sözlükteki karşılığı üzere denebilir.
Punk müziğin ve hayat usulünün özellikleri
Punk’ın kulağa nasıl geldiğini anlattık; lakin bir daha de bir müziğin punk olabilmesi için gereken belirli özellikleri ve punk’ı bireyler için müzikten öte bir hayat biçimine eviren noktaları sıralamakta da yarar olduğunu düşünüyoruz. Bilhassa punk hayat biçimine yönelik vereceğimiz unsurları, Oktay karakterinin punk’a geri dönüşü esnasında bir bir uyguladığını görmek de mümkün!
Punk müziğin özellikleri:
- Süratli tempo
- sıradan harmoni ve melodiler
- Kısa müzik formları
- İsyankar müzik kelamları
- Kızılderili saç modeli (Mohawk ismiyle da bilinir. Bazıları tarafınca doğal saçla elde edilirken bazıları tarafınca peruğu kullanılır. Dizide Moloz karakterinin bu saç modelini kendi doğal saçıyla, Oktay’ın ise perukla elde ettiğini görüyoruz.)
- Yırtık tişörtler
- Deri ceketler ve pantolonlar
- Zımba ve diken içeren aksesuarlar
- Makyaj
- Baş kaldırı, isyan ve toplumsal normları reddetme güdüsü
- Pop punk
- Harcore punk
- Glam punk
- Post-punk
- New wave
- Noise rock
Pekala Punk öldü mü?
Günümüzde, punk’ın eski gücüne sahip olmadığını ve müzik sahnesinden neredeyse büsbütün çekildiğini hissettiğimiz bir hava mevcut. Gerek ülkemizde gerek yurt haricinde yüklü olarak rap ve pop ikilisini aktif görüyoruz. Öte yandan dizide de punk’ın 30’lu yaşlardaki Oktay’ın gençlik senelerından kalma bir müzik tipi olarak gösterilmesi, gerçek hayattaki durumla birebir örtüşüyor.
Her şeye karşın punk’ın öldüğünü söylemek gerçek olmayacaktır! Bilhassa dünyaya ismini duyurmayı başaran Green Day, punk’ın hafızalardan büsbütün kazınmadığının kıymetli örneklerinden biri. 1987’de kurulan, 90’ların sonu itibariyle milenyum ve Z nesline punk sevgisini aşılayan Amerikan punk kümesi Green Day, punk’ın günümüzde süren yankılarının kıymetli mimarlarından biri. Bunun yanı sıra bir daha birebir devirlerde (ve hatta 2000’lerin başında) adeta bir furya haline gelen; punk’ın çeşitli alt kategorilerinde MTV’nin de gücünü artlarına alarak öne çıkan Good Charlotte, Sum 41, Blink-182, Billy Talent, My Chemical Romance, The Offspring üzere kümeler da Green Day ile tıpkı nazaranvi görmüştür.
Ve bonus!
Grunge müziğin kıymetli isimlerinden, Nirvana isimli efsaneleşmiş kümenin solisti Kurt Cobain’in; punk müzik yapmamasına rağmen punk gücüne büyük hayranlık beslediğini biliyor muydunuz? Bu bilgiyi de verdikten daha sonra, son olarak sizlere ünü ülkesini aşıp dünyaya yayılmış punk efsanesi birtakım müzik kümelerini listeleyerek içeriğimizi sonlandıralım:
- Patti Smith (Kendisi bir küme değil; lakin punk müziğin doğuşunda tesiri büyük olduğundan listemize eklemek istiyoruz.)
- Sex Pistols
- Ramones
- The Stooges (Bilinen başka ismiyle: Iggy and the Stooges)
- The Clash
- Black Flag
- The Misfits
- Dead Kennedys
- Buzzcocks
- The Jam
- Social Distortion