Milyar dolarlık PFAS kaldırma pazarı için yarış
Grand Rapids, Michigan'da bir sanayi bölgesi: Revive Environmental şirketi sizi şirketi ziyaret etmeye davet ediyor ve size laboratuvardan hoş olmayan bir şey sunuyor: PFAS (per- ve poliflorlu alkil maddeler) içeren sulu konsantre içeren plastik bir kap. Çalkalandığında bulanık et suyu akçaağaç şurubu gibi ileri geri yayılır. Ancak çevrede florokimyasallar neredeyse görünmez. Çoğu insan bunlar hakkında yalnızca kısaca düşünür; örneğin gazete manşetlerinde “sonsuza kadar kimyasallar” veya “yüzyılın zehri” olarak göründüklerinde. Ancak çevrede her yerde bulunan plastik atıkların aksine, hızla unutuluyor.
Duyuru
PFAS madde grubu binlerce kimyasal bileşiği içerir. Onlarca yıldır endüstride ve sayısız üründe yardımcı olarak kullanılıyorlar: pizza kaplarından tekstil ürünlerine, contalardan, soğutuculardan ve yangın söndürme köpüklerinden yapay kalp kapakçıklarına kadar. Çevrede birikirler ve uzun zamandır dünyanın her yerinde bulunmaktadırlar. Hemen hemen herkesin vücudunda, özellikle de çocukların vücudunda, genellikle tehlikeli derecede yüksek dozlarda bulunur. Bazı PFAS'ların sağlığınıza zararlı olduğu gösterilmiştir ancak büyük çoğunluğu yeterince iyi araştırılmamıştır. Olası sonuçlar bağışıklık sistemi bozukluklarından kansere kadar uzanır.
Maddelerin topraktan ve sudan uzaklaştırılıp yok edilmesi fikri güzel görünüyor. Yeniden doğuyor ve dünya çapında giderek daha fazla şirket son adım olan yıkımla ilgileniyor. Florlu kimyasalların omurgasını oluşturan son derece kararlı karbon-flor bağlarını mümkün olduğunca verimli ve ucuz bir şekilde kırmak istiyorlar. Süreçler arasında kimyasal savaş ajanlarını yok etmek için de kullanılanlar yer alıyor. Bazıları halihazırda sahada test ediliyor, diğerleri pilot tesislerde ve çoğu da şimdiye kadar yalnızca laboratuvarda çalıştı. Milyar dolarlık bir pazar.
Plazma, UV ışığı, ultrason
Revive, suyu süperkritik duruma getiren basınç ve ısı kombinasyonuna dayanır ve bu da onu özellikle güçlü bir oksidan yapar. CEO David Trueba, “'PFAS Annihilator'ımız aslında kirli sıvıyı 500 santigrat derecenin üzerine ısıtan ve yaklaşık 220 bar'a kadar sıkıştıran bir PFAS düdüklü tenceredir” diyor.
Diğer şirketler ve araştırma grupları da Washington'daki Aquagga gibi katalizörleri veya Amerikan şirketi Onvector'un şu anda Massachusetts'teki bir askeri üste test ettiği bir süreç olan plazma yaylarını kullanıyor. UV ışığı aynı zamanda sonoliz adı verilen yöntemle PFAS ve ultrasonu yok edici olarak da test ediliyor. Ultrasonik dalgalar, kirlenmiş sıvılarda buharla dolu kabarcıklar üretir; bunlar giderek büyür ve sonunda çöker. Bu, sorunlu kimyasallar için ölüm cezası anlamına gelen 5.000 santigrat dereceye varan yerel sıcaklıklara neden oluyor. 2022'de Kaliforniyalı araştırmacılar Journals of Environmental Engineering'de %99'a varan bozulma oranlarına sahip saha testlerini bildirdiler.
Mevcut yöntem, uygun atık yakma tesislerinde termal ayrıştırmadır. Ancak büyük nakliye çabaları, 1000 santigrat derecenin üzerindeki sıcaklıklar ve karmaşık egzoz gazı arıtımı gerektirir. İdeal olarak PFAS'tan yalnızca karbondioksit ve zararsız sülfat ve flor tuzları kalır.
Çağımızın krizleri bir araya geliyor: savaş, küresel ısınma, çevre sorunları ve teknolojik gelişmeler. Çıkış yolunun görünürde görünmediği bir labirent gibi görünüyor. Mevcut baskı en azından bir miktar düzen getirmeye çalışıyor. Derginin öne çıkanları:
Mobil ve ekonomik
Geliştiriciler yeni yöntemlerden iki ana avantaj bekliyorlar: Gelecekte doğrudan hasar alanında (örneğin depolama alanlarındaki sızıntılarda) kullanılabilirler ve nakliye ve yakmaya göre daha uygun maliyetli olabilirler. Ancak umutların gerçekleşip gerçekleşmeyeceği kesin değil. Darmstadt'taki Arcadis'ten Michael Reinhard, diğer şeylerin yanı sıra, sayısız PFAS bileşiğinden hangisinin güvenilir bir şekilde ve hangi süreçle yok edileceğinin henüz belli olmadığını söylüyor. Eğer bozunma tam olmazsa, daha da zararlı maddeler üretilebilir. “Tehlike esas olarak oksidasyon süreçlerinde mevcut ve yalnızca çok karmaşık olan optimize edilmiş süreç koşullarıyla en aza indirilebilir.”
Her iki süreç de en büyük sorunu çözmüyor: Bileşiklerin yok edilebilmesi için öncelikle sudan ve topraktan uzaklaştırılması gerekiyor. Bu zaten özellikle kirli bölgelerde yapılıyor. Kullanılan ana standart teknolojiler aktif karbon filtreler, iyon değiştiriciler, osmoz filtreler ve ozonla üretilen köpüklerde PFAS zenginleştirmesidir. Reinhard, “Teknolojiler mevcut, ancak ülkenin tamamının etkilendiği bir yerde onları dışarı çıkarmak zor”, diye altını çiziyor. Maddelerin çevreye karışmaması için PFAS içeren proses ve ürünlere yönelik alternatiflerin bulunmasına acil ihtiyaç vardır. Bu hedefi akılda tutarak, küresel bir öncü olarak AB, bir yıl önce tüm PFAS ailesinin yasaklanması yönünde bir teklif sundu.
Akını durdurun
Üreticiler arasında şu ana kadar sadece 3M ipi elinde tuttu. 2025 yılına kadar florokimyasallar sektöründen çıkış duyurusu Almanya'da da sansasyon yaratıyor çünkü şirket, Bavyera sanayi parkı Gendorf'ta önemli bir işveren konumunda. Eyalet hükümeti, bilinen risklere rağmen hâlâ bölgeyi korumak için mücadele ediyor. Bölgenin yeraltı suyu onlarca yıldır zehirleniyor ve sanayi bölgesi çevreye sorunlu PFAS yaymaya devam ediyor.
Reinhard'a göre bazı devlet yetkililerinin sorunun boyutundan habersiz olması başka yerlerde de açıkça görülüyor. Örneğin yasa, yetkililerin şüpheli vakalar için mülkiyet kayıtları oluşturmasını, bunları düzenli olarak güncellemesini ve her şüpheliyi seçici soruşturmalarla soruşturmasını gerektiriyor. Ancak uygulama yerel düzeyde çok farklı şekilde ele alınıyor; bunun nedeni muhtemelen yatırımları da içermesi. Uzman, “Mümkün olduğu kadar çok kirlenmiş alan bulma fikri pek çekici değil. Bununla da seçim kazanamazsınız. Ancak hareketsiz oturmak da bir çözüm değil” diyor.
Son yıllarda toprakların ve içme suyu rezervlerinin iletkenlik değerleri uluslararası düzeyde birkaç kez ve birkaç kat azaltıldı. Sırf bu nedenle bile PFAS'ın kaldırılması gereken yerlerin sayısı artmaya devam edecek. PFAS toplama ve imha endüstrisi yakın zamanda işsiz kalmayacak. Özellikle de sorun büyüdükçe, bırakın küresel gereklilikleri, planlanan Avrupa düzenlemesinin ne zaman ve nasıl yürürlüğe gireceği bile belirsiz olduğundan. ABD'nin Michigan eyaletinde çevre danışmanlığı yapan Ann Arbor Teknik Hizmetler'den Philip Simon, “PFAS, yaklaşık 70 yıldır büyük ölçüde herhangi bir düzenleme olmaksızın piyasaya sürüldü” diyor. “DDT ve diğer klorlu pestisitlerin ve daha sonra PCB'lerin (kanserojen poliklorlu bifeniller) uğraştığımız şeyin habercisi olduğunu düşünüyorsanız, unutun bunu. Durum bundan çok daha karmaşık.”
MIT'in teknoloji incelemesini buradan okuyun:
(Ah)
Haberin Sonu