Karbon Ayak İzi Kapsam 1, 2, 3 Nedir?
Karbon ayak izi, bireylerin, kurumların veya ülkelerin doğrudan veya dolaylı olarak sera gazı emisyonlarını ölçen bir ölçümdür. Bu ölçüm, genellikle karbon dioksit (CO2) cinsinden ifade edilir ve insan etkinliklerinin çevreye olan etkisini değerlendirmede önemli bir araç olarak kullanılır. Karbon ayak izi, üç farklı kapsam altında incelenir: Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3.
Kapsam 1: Doğrudan Emisyonlar
Kapsam 1 emisyonları, doğrudan olarak bir organizasyon veya faaliyetin kontrolü altında olan sera gazı emisyonlarıdır. Bu emisyonlar genellikle şu faaliyetlerden kaynaklanır:
- Yakıt tüketimi: Araçlar, iş makineleri ve diğer taşıtlar tarafından kullanılan yakıtlardan kaynaklanan emisyonlar.
- Endüstriyel süreçler: Fabrikalarda veya üretim tesislerinde gerçekleşen doğrudan yanma veya kimyasal tepkimeler sonucu ortaya çıkan emisyonlar.
- Atık yönetimi: Organik atıkların parçalanması sırasında açığa çıkan metan gazı gibi emisyonlar.
Kapsam 1 emisyonları, organizasyonun doğrudan kontrolü altındaki aktivitelerden kaynaklandığı için doğrudan azaltma ve kontrol stratejileriyle yönetilebilir.
Kapsam 2: Dolaylı Enerji Emisyonları
Kapsam 2 emisyonları, organizasyonun elektrik, ısı veya buhar gibi satın aldığı enerji kaynaklarının kullanımından kaynaklanan emisyonlardır. Tipik kaynaklar şunları içerir:
- Elektrik tüketimi: Şebeke elektriği kullanımı sırasında termik santrallerden veya yenilenebilir enerji kaynaklarından kaynaklanan emisyonlar.
- Isı ve buhar üretimi: Fabrikalar veya iş yerleri için ısıtma ve proses amaçları için kullanılan enerji tüketimi.
Kapsam 2 emisyonları, organizasyonun enerji tedarikçileri ve enerji kullanımı politikaları aracılığıyla dolaylı olarak azaltılabilir. Bu kapsam altındaki emisyonlar, organizasyonun enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımı gibi politikalarla etkin bir şekilde yönetilebilir.
Kapsam 3: Dolaylı Diğer Emisyonlar
Kapsam 3 emisyonları, organizasyonun faaliyetlerinden kaynaklanan, ancak organizasyonun doğrudan kontrolü altında olmayan emisyonlardır. Bu kapsam altında değerlendirilen bazı kaynaklar şunlardır:
- Tedarik zinciri emisyonları: Ürünlerin tedarik zinciri boyunca taşınması, işlenmesi ve üretimi sırasında ortaya çıkan emisyonlar.
- İş seyahatleri: Çalışanların uçak, tren veya araç kullanımıyla gerçekleştirdiği seyahatlerin emisyonları.
- Atık yönetimi dışı emisyonlar: Ürünlerin kullanımı sırasında veya sonrasında ortaya çıkan emisyonlar.
Kapsam 3 emisyonları genellikle organizasyonun daha geniş etkilerini yansıtır ve azaltılması organizasyonun kontrolü dışındaki faktörlerle de ilgilidir. Ancak, şeffaflık ve işbirliği ile tedarik zinciri yönetimi ve sürdürülebilir tedarik politikaları ile azaltılabilirler.
Sonuç
Karbon ayak izi kapsam 1, 2 ve 3, organizasyonların çevresel etkilerini değerlendirmede kullanılan önemli bir araçtır. Kapsam 1 emisyonları doğrudan kontrol altında iken, kapsam 2 ve 3 emisyonları dolaylı etkileri yansıtır ve organizasyonlar tarafından farklı stratejilerle azaltılabilirler. Sürdürülebilirlik çabaları ve sera gazı emisyonlarının azaltılması için yapılan yatırımlar, bu kapsamların etkin yönetimini sağlayarak çevresel sorumlulukları yerine getirmede kritik öneme sahiptir.
Karbon ayak izi, bireylerin, kurumların veya ülkelerin doğrudan veya dolaylı olarak sera gazı emisyonlarını ölçen bir ölçümdür. Bu ölçüm, genellikle karbon dioksit (CO2) cinsinden ifade edilir ve insan etkinliklerinin çevreye olan etkisini değerlendirmede önemli bir araç olarak kullanılır. Karbon ayak izi, üç farklı kapsam altında incelenir: Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3.
Kapsam 1: Doğrudan Emisyonlar
Kapsam 1 emisyonları, doğrudan olarak bir organizasyon veya faaliyetin kontrolü altında olan sera gazı emisyonlarıdır. Bu emisyonlar genellikle şu faaliyetlerden kaynaklanır:
- Yakıt tüketimi: Araçlar, iş makineleri ve diğer taşıtlar tarafından kullanılan yakıtlardan kaynaklanan emisyonlar.
- Endüstriyel süreçler: Fabrikalarda veya üretim tesislerinde gerçekleşen doğrudan yanma veya kimyasal tepkimeler sonucu ortaya çıkan emisyonlar.
- Atık yönetimi: Organik atıkların parçalanması sırasında açığa çıkan metan gazı gibi emisyonlar.
Kapsam 1 emisyonları, organizasyonun doğrudan kontrolü altındaki aktivitelerden kaynaklandığı için doğrudan azaltma ve kontrol stratejileriyle yönetilebilir.
Kapsam 2: Dolaylı Enerji Emisyonları
Kapsam 2 emisyonları, organizasyonun elektrik, ısı veya buhar gibi satın aldığı enerji kaynaklarının kullanımından kaynaklanan emisyonlardır. Tipik kaynaklar şunları içerir:
- Elektrik tüketimi: Şebeke elektriği kullanımı sırasında termik santrallerden veya yenilenebilir enerji kaynaklarından kaynaklanan emisyonlar.
- Isı ve buhar üretimi: Fabrikalar veya iş yerleri için ısıtma ve proses amaçları için kullanılan enerji tüketimi.
Kapsam 2 emisyonları, organizasyonun enerji tedarikçileri ve enerji kullanımı politikaları aracılığıyla dolaylı olarak azaltılabilir. Bu kapsam altındaki emisyonlar, organizasyonun enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımı gibi politikalarla etkin bir şekilde yönetilebilir.
Kapsam 3: Dolaylı Diğer Emisyonlar
Kapsam 3 emisyonları, organizasyonun faaliyetlerinden kaynaklanan, ancak organizasyonun doğrudan kontrolü altında olmayan emisyonlardır. Bu kapsam altında değerlendirilen bazı kaynaklar şunlardır:
- Tedarik zinciri emisyonları: Ürünlerin tedarik zinciri boyunca taşınması, işlenmesi ve üretimi sırasında ortaya çıkan emisyonlar.
- İş seyahatleri: Çalışanların uçak, tren veya araç kullanımıyla gerçekleştirdiği seyahatlerin emisyonları.
- Atık yönetimi dışı emisyonlar: Ürünlerin kullanımı sırasında veya sonrasında ortaya çıkan emisyonlar.
Kapsam 3 emisyonları genellikle organizasyonun daha geniş etkilerini yansıtır ve azaltılması organizasyonun kontrolü dışındaki faktörlerle de ilgilidir. Ancak, şeffaflık ve işbirliği ile tedarik zinciri yönetimi ve sürdürülebilir tedarik politikaları ile azaltılabilirler.
Sonuç
Karbon ayak izi kapsam 1, 2 ve 3, organizasyonların çevresel etkilerini değerlendirmede kullanılan önemli bir araçtır. Kapsam 1 emisyonları doğrudan kontrol altında iken, kapsam 2 ve 3 emisyonları dolaylı etkileri yansıtır ve organizasyonlar tarafından farklı stratejilerle azaltılabilirler. Sürdürülebilirlik çabaları ve sera gazı emisyonlarının azaltılması için yapılan yatırımlar, bu kapsamların etkin yönetimini sağlayarak çevresel sorumlulukları yerine getirmede kritik öneme sahiptir.