Çip Savaşı: Japonya Neden ABD’nin Çin’e Karşı Çip Kısıtlamalarına Katılıyor?
Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasındaki büyük güç mücadelesinde, Japonya uzun süredir kendisini stratejik olarak konumlandırıyor: şüpheye düştüğünde, Doğu Asya ada ulusu kendisini Çin hegemonyasının bir öznesi olarak değil, Amerikan imparatorluğunun bir parçası olarak görüyor. Bu, ABD’nin Çin’e yönelik kısıtlamalarını Japon tarzında desteklemek için Mart ayı sonlarında alınan kararla gösterildi.
Amerika Birleşik Devletleri, en yeni nesil çipler için teknolojilerin ihracatını yasaklayarak Çin çip endüstrisinin gelişimini yavaşlatmak istiyor. Bu nedenle Washington, çip teknolojisinin iki ana tedarikçisi olan Japonya’yı (Tokyo Electron/TEL, Advantest ve Nikon) ve Hollanda’yı (ASML) girişimi desteklemeye çağırdı.
Başarıyla: Japon hükümeti, bu yaz Döviz ve Dış Ticaret Yasasına yarı iletken üretimi için gerekli 23 teknolojiyi eklemek istiyor. Yalnızca Japonya’nın tercih ettiği ticaret ortakları arasında yer alan ülkeler (AB, Tayvan ve Singapur dahil) ihracat izni olmadan Japonya’da alışveriş yapmaya devam edebilir.
Japonya her zaman elektronikle mümkün olan her şeyi denedi – ve çoğu zaman imkansızı. Her Perşembe yazarımız Martin Kölling, Japonya ve komşu ülkelerden en son trendleri bildiriyor.
Japonya’nın çip endüstrisindeki önlemleri
Hükümet, tedbirin Çin’i hedef aldığı izlenimini vermekten kaçınmak istedi. Ekonomi ve Ticaret Bakanı Yasutoshi Nishimura: “Bu ihracat kontrolleri tüm bölgeler için geçerlidir ve belirli bir ülkeye yönelik değildir.” Hükümet, askeri zimmete para geçirme riski olup olmadığını kontrol etmek istiyor.
Çin’de ise hamle olduğu gibi anlaşıldı. Çin Dışişleri Bakanı Qin Gang, “ABD, zorbalık taktikleriyle Japonya’nın yarı iletken endüstrisini acımasızca bastırdı, şimdi Çin’e karşı eski oyunlarını tekrarlıyor” diye eleştirdi. Japonya’yı Washington için bir “uşak” olmakla suçladı. Abluka, yalnızca Çin’in çip endüstrisinde ithalattan bağımsız olma kararlılığını güçlendirecek.
Meydan okuma tepkisi anlaşılabilir çünkü sonuçları potansiyel olarak ciddi. Yonga imalatında eski dünya pazar lideri olan Japonya, teknolojik olarak yarı iletken imalatında hala önemli bir güç merkezidir. Tokyo Electron’un sistemleri ve çip teknolojileri olmadan, Dutch ASML Group’un tek haneli nanometre aralığındaki üretim süreçleri için gerekli olan son teknoloji ürünü DUV litografi sistemleri de, Çin’deki fabrikalardan bahsetmeye bile gerek yok.
Japonya, çip endüstrisinde aranan bir ortaktır
Çip üreticileri ayrıca diğer teknolojiler, malzemeler ve kimyasallar için Japonya’ya bağımlıdır. Japonya aranan bir ortak: Dünyanın en büyük sözleşmeli yarı iletken üreticisi olan Tayvanlı TSMC, Sony’nin ortak yatırımcı olduğu Japonya’da bir çip fabrikası kuruyor. Çünkü Japonlar sadece büyük bir müşteri değil, aynı zamanda TSMC’nin kullanmak istediği çiplerin bilgi birikimini de sunuyor. Buna ek olarak, TSMC, yeni nesil 3D çipleri geliştirmek için Japonya’da Japon çip endüstrisi tedarikçileriyle birlikte bir araştırma merkezine sahiptir.
Amerika Birleşik Devletleri farklı değil. Japonya, ABD başkanının ABD merkezli bir tedarik zinciri kurmak istediği Tayvan ve Güney Kore ile birlikte yalnızca Joe Biden’ın “Chip 4 Alliance”ının bir parçası değil. ABD ve Japon hükümetleri ayrıca 2 nanometre çip üretimini ortaklaşa geliştirme konusunda anlaştılar. Bu anlaşmayı hayata geçirmek için IBM ve yeni Japon mega start-up Rapidus geçen yıl güçlerini birleştirdi.
Japonya neden ABD’nin yanında yer alıyor?
Çin, Japon şirketleri için önemli bir satış pazarı. Tokyo Electron, satışlarının yaklaşık dörtte birini büyük komşusuyla yapıyor. Tokyo’nun şimdi anlaşmanın bir kısmını feda etmeye istekli olması, ABD ile ittifakın hükümet için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Çin’in artan askeri gücüyle karşı karşıya kalan Japon hükümeti, kendi çıkarlarını unutmadan Asya’daki koruyucu gücü sürdürmek için ABD’nin yakın bir ortağı olduğunu kanıtlamak için elinden gelen her şeyi yapıyor.
Japon hükümeti, yalnızca Çin’in Japonya tarafından kontrol edilen kayalık adaları ele geçireceğinden korkmuyor. Aynı zamanda Çin’in çip sevkiyatlarının da rol oynadığı Tayvan’a yönelik işgal tehditleriyle ilgili.
Tayvan, Avrasya kıtasının doğu kıyısında bir şimşek gibi uzanan ve Çin’in Pasifik’e serbest erişimini engelleyen sözde ilk adalar zincirinin bir parçasıdır. Ada Çin’in eline geçerse, Orta Krallık sadece Japonya’nın değil, hayati deniz bağlantılarını da kolayca kesebilir. Pekin ayrıca Japon adalarında toprak iddialarını daha kolay uygulayabilir.
Japonya’nın Uyumsuz Kursu
Japonya’nın ABD’ye ne ölçüde güvendiği, Donald Trump’ın 2016’daki seçim zaferinden sonra gösterildi: O sırada Başbakan Shinzo Abe, Trump’ı başkanlığından dolayı kişisel olarak tebrik eden ilk uluslararası ileri gelen olarak New York’a koştu. Trump’ın “Önce Amerika”sını sanayi politikası açısından genişletmeye devam eden Joe Biden, çip endüstrisindeki iş birliğinin de kanıtladığı üzere Japonya’ya da güvenebilir. Yeni önlemlerin Çin’in çip endüstrisini ne kadar etkileyeceği henüz belli değil. Hükümet ayrıca düzenleme konusunda bir dereceye kadar takdir yetkisini korumuştur.
Ukrayna’daki savaş, Japonya’nın farklı eğilimleri ne kadar ustaca birleştirebildiğini gösteriyor: Japonya, Rusya’ya karşı yaptırımları destekliyor, yeniden inşa için Ukrayna’ya beş milyar dolardan fazla söz veriyor ve Rusya’nın Sakhalin adasındaki iki petrol ve gaz sahasına yaptığı yatırımlarda kararlı. Cipslere gelince ip cambazı devam ediyor.
Duyurudan sonraki gün, Dışişleri Bakanı Yoshimasa Hayashi görüşmeler için Çin’e gitti. Orada sadece Çin Dışişleri Bakanı Qin ile değil, aynı zamanda Başbakan Li Qiang ve hepsinden önemlisi, Merkez Parti Komitesi Politbüro üyesi ve Merkez Komisyonu Ofisi Direktörü olarak Wang Yi ile de görüştü. Dışişleri, Çin dış politikasının gerçek mimarıdır. Bu, Japonya’nın Amerika’nın “uşağı” olmadığını, Çin’e karşı daha sert bir duruş sergilemesine rağmen sessizce kendi çıkarlarının peşinden gittiğini gösteriyor.
(jle)
Haberin Sonu