Biyoteknoloji: Bir öncü nasıl bir organ fabrikasını gerçeğe dönüştürmek ister?
Martine Rothblatt, kızına hayatı tehdit eden bir akciğer hastalığı teşhisi konduğunda başarılı bir uydu girişimcisiydi. Daha sonra biyoteknoloji endüstrisine girdi, ilaç şirketi United Therapeutics’i kurdu ve orada kızının hayatta kalmasına yardımcı olan ilaçlar geliştirdi. Günümüzde başka birçok hasta da bu karardan yararlanmaktadır.
Ancak yeni terapi yalnızca geçici bir çözüm. Bir gün akciğer nakli gerekebilir. Rothblatt bu nedenle bu sorunu da çözmeye karar verdi. “Organ fabrikalarına” yatırım yapıyor: organ bağışçısı olarak domuzların kullanıldığı çiftliklerde ve 3D baskı ile organların üretildiği laboratuvarlarda.
Böbrekler, karaciğer, kalp veya akciğerler fark etmez: organlara olan ihtiyaç fazladır. Yalnızca Amerika Birleşik Devletleri’nde bir nakil bekleme listesinde tipik olarak yaklaşık 100.000 kişi vardır. Her yıl binlerce insan, beklemek çok uzun olduğu için ölüyor. Alman Organ Nakli Vakfı’na göre, Almanya’da yaklaşık 8.500 kişi yeni bir organ umut ediyor.
Su olmadan hayat olmaz ama fazlası kadar azı da ölümcül olabilir. Bu nedenle MIT Technology Review’un yeni sayısı, elementi nasıl kullandığımıza biraz ışık tutuyor. Dergiden Öne Çıkanlar:
Domuz çiftliğinden organlar ve 3D yazıcı
Rothblatt’ın ilk vizyonu, insanlara organ sağlamak için domuzların yetiştirileceği bir çiftlikti. 2021’de bir domuz böbreğinin beyin ölümü gerçekleşmiş bir insana ilk xenotransplantasyonu gerçekleştiğinde proje hız kazandı. Bunu altı tane daha bu tür nakil izledi. Bir yıl sonra, ciddi kalp yetmezliği olan yaşayan bir hastaya bir domuz kalbi nakledildi. Ancak adam ameliyattan iki ay sonra, muhtemelen organ reddi reaksiyonundan değil, enfeksiyondan öldü. Mikropsuz yeni bir domuz çiftliği yapım aşamasındadır ve önümüzdeki yıl klinik deneyler için organ sağlaması beklenmektedir.
Bununla birlikte, bu domuzlar bile muhtemelen Rothblatt’ın kızının gerçekten ihtiyaç duyduğu nakledilebilir bir akciğeri asla vermeyecek. Çünkü maymunlarla yapılan deneylerin gösterdiği gibi, akciğerler bağışıklık saldırılarına karşı özellikle hassastır. Bu nedenle girişimci aynı anda ikinci bir yaklaşım kullanıyor: 3D baskı kullanılarak üretilen organlar. Araştırmacılar şu anda eski bir tekstil fabrikasında biyopolimerlerden ayrıntılı akciğer modelleri basıyorlar. Bu fikre göre, bu yapılar, bağışıklık reddi riskini en aza indirmek için hastanın dokusundan alınan hücrelerle doldurulabilir.
İlk basılan organlar tanıtıldı
Bir yıl önce, Rothblatt ilk baskılı akciğerleri tanıttı. Organlar yaklaşık olarak bir futbol topu büyüklüğündedir ve süngerimsi bir dokuya sahiptir. Pulmoner alveoller, yaklaşık 4.000 kilometrelik kılcal damarları çoğaltır. Akciğer gibi ayrıntılı yapıları yazdırmanın üç hafta kadar sürdüğü doğrudur. Ancak yöntem, tek tek hücrelerin boyutuna kadar herhangi bir şeklin üretilmesine izin verir. Rothblatt, “Vücudun kolon ve beyin dokusu da dahil olmak üzere 3D yazdırılamayan hiçbir parçası olmadığına inanıyorum” diyor.
Ama eleştiriler de var. Harvard Üniversitesi’nde bir biyoyazıcı olan Jennifer Lewis, “Akciğer için daha gidilecek çok yol var” diyor. “Akıllı insanların fırsat olarak gördüğü önemli yatırımlar oldu. Ama her şey biraz havaya uçtu. Bu bir yapı, güzel bir şekil ama akciğer değil.”
Girişimci Rothblatt ise hiç şüphe bırakmıyor. Sadece zorlukları görüyor ve ilk baskılı akciğerlerin bu on yıl içinde bir insanın göğsüne yerleştirilmesini bekliyor.
MIT’nin teknoloji hakkındaki incelemesini buradan okuyun:
(jle)
Haberin Sonu