Beykozlu
New member
70 yaşındaki kadın, New Jersey’nin merkezindeki Robert Wood Johnson Üniversite Hastanesi Somerset’te hareketsiz yatıyordu. Devasından sorumlu hastaneci Dr. Yeniden Pacelli odasına girdiğinde gözleri kapalıydı ve hafifçe inledi. Yatağının üzerindeki leğendeki yeni kusmuğun asit kokusu burnunu yaktı. Solgun yüzü parladı ve ağarmış saçları ter ve kusmuktan kararmıştı. Şiddetli karın ağrısı ve kontrol edilemeyen kusma şikayeti ile önceki gece geç saatlerde hastaneye getirildi. Pacelli’nin o sabah gördüğü, bir gecede kabul edilen yeni hastalardan ilkiydi. Hemşiresi Janet Brooks, onun için endişeleniyordu. Brooks ona açıkça dayanılmaz bir acı içinde olduğunu söyledi, ancak bunun için hiçbir şeyi kabul etmeyi reddetti. Ağrı kesiciler acil serviste işe yaramamıştı, öyleyse neden zahmet edeyim?
Pacelli sessizce adını söyledi. Gözlerini kısaca açtı, sonra sanki yatağın dışındaki dünyayı kabullenmek dayanılmazmış gibi tekrar kapattı. “Neren acıyor?” O sordu. Sadece inledi. Yavaşça karnına bastırdı. “Bu, acıyı kötüleştiriyor mu?” Hiçbir şey söylemedi. Karnını aşağı yukarı bastırdı. Ağrısının, adamın baskı yaptığı yerle hiçbir ilgisi yok gibiydi. Yine de ağrının nereden kaynaklandığını belirlemek yardımcı olacaktır. Halihazırda karnının birkaç tomografisini çektirdi ve herhangi bir anormallik göstermediler, ancak görüntü kalitesi, uzun bir migren baş ağrısı geçmişini tedavi etmek için implante edilen bir sinir stimülatöründen etkilendi.
Yaptığı muayeneyle orantısız olan bu ağrı düzeyi, Pacelli’nin dikkatini gerçekten çekmişti. Olası nedenler listesinin başında, bir tür tıkanıklığın bağırsağa oksijen açısından zengin kan tedarikini kestiği iskemi vardı. BT taramalarından biri, herhangi bir tıkanıklık göstermeyen ana kan damarlarını vurgulamak için kontrast kullandı, ancak yılların deneyiminden hiçbir testin yüzde 100 doğru olmadığını biliyordu. Ve bu teşhisi gözden kaçırmak ölümcül olabilir. Kan testlerinde, hasarın çoktan meydana geldiğine dair işaretler vardı. Beyaz kan hücresi sayısı çok yüksekti, bu da bir enfeksiyon veya bir tür iltihaplanma olduğunu gösteriyor. Oksijensiz dokular ölmeye başladıklarında bir asit salgılarlar. Bu asidin seviyesi yükseldi ve yükseldi. Pacelli endişeliydi.
Damar cerrahisi dedi. Bir arter tıkanıklığı olup olmadığını bulmaları gerekiyordu. Varsa, yaralı doku çıkarılmalı ve tıkanıklık açılmalıdır. Bu tür bir keşif ameliyatı, doktorların bağırsaklara ne olduğunu iyi bir şekilde görebilmeleri için göğüs kafesinden pelvise kadar uzun bir kesi ile büyük bir ameliyat gerektiriyordu. Artık. Küçük kameraların ve küçük kesilerden karın içine sokulmak üzere tasarlanmış cerrahi ekipmanların geliştirilmesi, hayat kurtarma potansiyeli olan bu araştırmayı çok daha az tehlikeli hale getirdi. Cerrahlar o öğleden sonra onu ameliyathaneye götürdüler.
Kilosunun Yüzde 10’unu Kaybetmek
Cerrahlar aradığında Pacelli diğer hastaları görüyordu. Hasta ameliyattan komplikasyonsuz çıktı ama yanlış bir şey bulamadılar. Organlar iyi görünüyordu. Gemiler, tamam. Pacelli rahatladı ama iskemi değilse neydi?
Ameliyathaneden dönen hastanın şiddetli ağrıları devam etti. Midesinde hiçbir şey olmamasına rağmen kustu. Bir gece önce acil servise geldiğinde ilk endişesi bunun bir enfeksiyon olduğuydu. Covid-19 değildi. Bakterilerin orada büyüyüp büyümediğini görmek için kan ve idrar gönderdiler ve ona geniş spektrumlu antibiyotikler vermeye başladılar. Bu kültürlerin nihai sonuçları hastanedeki üçüncü gününde geldi. Enfeksiyon belirtisi yoktu.
O zamana kadar hasta kendini daha iyi hissetmeye başlamıştı. Kusması durdu, karın ağrısı düzeldi ve hastanenin 4. gününde içebildi ve ertesi gün yemek yemeye başladı. Kendini daha iyi hissederek, Pacelli’ye semptomları hakkında daha fazla bilgi verebildi. Bu, son üç ayda bu tür bir ağrı ve kusmayla acil servise üçüncü kez gidişiydi. Bölümler arasında kendini iyi hissetti. Ancak her şey başladığından beri 10 kilodan fazla – temel ağırlığının yaklaşık yüzde 10’u – kaybetmişti. Pacelli, eve cevap vermeden giderse bunun tekrar olacağını biliyordu. Ancak hasta iyileştikçe huzursuz oldu ve taburcu olmaya can attı.
Pacelli, hastayı nöroloji ekibi tarafından görülecek kadar hastanede kalmaya ikna edebildi. Sinir ağrısı, basınca yanıt vermeyen birkaç ağrı türünden biridir. Migren öyküsü vardı. Bu karın migreni olarak bilinen bir şey olabilir mi? Bu bozukluk genellikle daha tipik baş ağrılarından ziyade karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma ile karakterize migren sendromu olan çocuklarda görülür. Başka bir olasılık, karın epilepsisi olarak bilinen bir şeydi – şiddetli karın ağrısı ataklarıyla kendini gösteren bir nöbet türü. Her iki hastalık da çocuklarda daha yaygındı, ancak yetişkinlerde olasıydı. Nörolog, hastanın eve döndükten sonra ek testler için takip etmesini istedi. Bunun yerine son 20 yıldır migrenlerini tedavi eden nöroloğu görmeyi tercih etti. Pacelli bu plana katıldı.
Kredi… Ina Jang’ın fotoğraf illüstrasyonu
Kaliforniya Bağlantısı
Sözünü tuttu ve ertesi gün nöroloğu Dr. Randall Berliner ile bir tele-sağlık ziyareti ayarladı. Birkaç yıl önce sinir uyarıcısı yerleştirildikten sonra migreni neredeyse tamamen ortadan kalktı, bu yüzden onu bir süredir görmemişti. Berliner’e birdenbire ortaya çıkan, günlerce süren ve sonra ortadan kaybolan çılgınca ağrı ve kusma olaylarını anlattı. Son üç ayda yaptırdığı tüm testleri anlattı. Kan testleri vardı. Tepeden tırnağa dürbünlüydü. Ve tabii ki keşif ameliyatı oldu. Pacelli’nin düşündüğü gibi karın migreni veya epilepsi olabilir mi? Berliner bir an sessiz kaldı ve ardından daha önce kimsenin sormadığı bir soru sordu. “Esrar içer misin?” Elbette hayır, diye haykırdı. Ama yavaşça ekledi, kronik eklem ağrısı için kenevirli sakızlar kullanıyordu.
Geçen kışı Güney Kaliforniya’da geçirdi ve o baharı New Jersey’deki evine döndü. California’dayken, sakızların kronik ağrıya nasıl yardımcı olabileceği hakkında çok şey duydu. Yıllarca bel ağrısı ve osteoartritten kaynaklanan onlarca yıllık yaygın eklem ağrısı çekiyordu. Neden esrarı denemiyorsunuz? Denedi ve yardımcı oldu. Çoğu gün günde üç kez iki sakız aldı. Kafayı bulmadı, dedi. Ama hayatı daha iyiydi; yürümek, oturmak ya da sadece ev işi yapmak çok daha kolaydı çünkü daha az ağrısı vardı.
Berliner, kanabinoid hiperemezis sendromunu hiç duyup duymadığını sordu. Yapmamıştı. Sıklıkla anıldığı şekliyle CHS ilk olarak 2004 yılında Güney Avustralya’da düzenli olarak esrar kullandıktan sonra mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı gelişen bir dizi hastada tanımlandı. İlaç kesildiğinde semptomlar durdu ve ilaca yeniden başlandığında tekrar başladı. Daha fazla eyalet esrarı yasallaştırdıkça ve uyuşturucu için ek kullanımlar teşvik edildikçe, bu nadir bozukluğun rapor edilen vakaları artmıştır. Bazılarının bu tepkiyi verirken bazılarının neden vermediği tam olarak anlaşılamamıştır. Bu yılın başlarında yayınlanan bir çalışma, olası bir cevap önerdi – esrarın aktif bileşenlerinden biri olan THC’ye kalıtsal bir genetik hoşgörüsüzlük – ancak kesin bir açıklama yok.
Berliner’in kadına bir sorusu daha oldu: Mide bulantınız duş alınca düzeliyor mu? Bildirilen çoğu CHS vakasında, sıcak duşlar mide bulantısını ve karın ağrısını geçici olarak giderir. Hayır – zaten fark etmemişti. Berliner kadına bunun tek tedavisinin perhiz olduğunu söyledi. Acısını dindirmek için başka bir şey bulması gerekecekti.
Kadın şaşırmıştı. Bunu hiç duymamıştı ve çok yararlı bulduğu bu ilacın bu korkunç olaylara neden olabileceği için hayal kırıklığına uğradı. Sakızları kullanmayı bırakmak istemedi. Daha az almaya çalıştı; sıcak duş almayı denedi. Hiçbir şey yardımcı olmadı. Bu yüzden durdu. Ve o zamandan beri karın ağrısı ya da mide bulantısı olmadı. Hasta yakın zamanda bana “Doktorlarımdan hiçbirine sakızlardan bahsetmedim” dedi. “Ben utandım.” Ve mide bulantısını azalttığı iyi bilinen bu ilacın tam tersine neden olabileceğini hayal edemiyordu. Ama artık öğrendiğine göre, bu yıkıcı yan etkiyi herkese duyurmaya kararlı.
Lisa Sanders, MD, dergiye katkıda bulunan bir yazardır. En son kitabı “Tanı: En Şaşırtıcı Tıbbi Gizemleri Çözmek”. Paylaşmak için çözülmüş bir vakanız varsa ona [email protected] adresinden yazın.
Pacelli sessizce adını söyledi. Gözlerini kısaca açtı, sonra sanki yatağın dışındaki dünyayı kabullenmek dayanılmazmış gibi tekrar kapattı. “Neren acıyor?” O sordu. Sadece inledi. Yavaşça karnına bastırdı. “Bu, acıyı kötüleştiriyor mu?” Hiçbir şey söylemedi. Karnını aşağı yukarı bastırdı. Ağrısının, adamın baskı yaptığı yerle hiçbir ilgisi yok gibiydi. Yine de ağrının nereden kaynaklandığını belirlemek yardımcı olacaktır. Halihazırda karnının birkaç tomografisini çektirdi ve herhangi bir anormallik göstermediler, ancak görüntü kalitesi, uzun bir migren baş ağrısı geçmişini tedavi etmek için implante edilen bir sinir stimülatöründen etkilendi.
Yaptığı muayeneyle orantısız olan bu ağrı düzeyi, Pacelli’nin dikkatini gerçekten çekmişti. Olası nedenler listesinin başında, bir tür tıkanıklığın bağırsağa oksijen açısından zengin kan tedarikini kestiği iskemi vardı. BT taramalarından biri, herhangi bir tıkanıklık göstermeyen ana kan damarlarını vurgulamak için kontrast kullandı, ancak yılların deneyiminden hiçbir testin yüzde 100 doğru olmadığını biliyordu. Ve bu teşhisi gözden kaçırmak ölümcül olabilir. Kan testlerinde, hasarın çoktan meydana geldiğine dair işaretler vardı. Beyaz kan hücresi sayısı çok yüksekti, bu da bir enfeksiyon veya bir tür iltihaplanma olduğunu gösteriyor. Oksijensiz dokular ölmeye başladıklarında bir asit salgılarlar. Bu asidin seviyesi yükseldi ve yükseldi. Pacelli endişeliydi.
Damar cerrahisi dedi. Bir arter tıkanıklığı olup olmadığını bulmaları gerekiyordu. Varsa, yaralı doku çıkarılmalı ve tıkanıklık açılmalıdır. Bu tür bir keşif ameliyatı, doktorların bağırsaklara ne olduğunu iyi bir şekilde görebilmeleri için göğüs kafesinden pelvise kadar uzun bir kesi ile büyük bir ameliyat gerektiriyordu. Artık. Küçük kameraların ve küçük kesilerden karın içine sokulmak üzere tasarlanmış cerrahi ekipmanların geliştirilmesi, hayat kurtarma potansiyeli olan bu araştırmayı çok daha az tehlikeli hale getirdi. Cerrahlar o öğleden sonra onu ameliyathaneye götürdüler.
Kilosunun Yüzde 10’unu Kaybetmek
Cerrahlar aradığında Pacelli diğer hastaları görüyordu. Hasta ameliyattan komplikasyonsuz çıktı ama yanlış bir şey bulamadılar. Organlar iyi görünüyordu. Gemiler, tamam. Pacelli rahatladı ama iskemi değilse neydi?
Ameliyathaneden dönen hastanın şiddetli ağrıları devam etti. Midesinde hiçbir şey olmamasına rağmen kustu. Bir gece önce acil servise geldiğinde ilk endişesi bunun bir enfeksiyon olduğuydu. Covid-19 değildi. Bakterilerin orada büyüyüp büyümediğini görmek için kan ve idrar gönderdiler ve ona geniş spektrumlu antibiyotikler vermeye başladılar. Bu kültürlerin nihai sonuçları hastanedeki üçüncü gününde geldi. Enfeksiyon belirtisi yoktu.
O zamana kadar hasta kendini daha iyi hissetmeye başlamıştı. Kusması durdu, karın ağrısı düzeldi ve hastanenin 4. gününde içebildi ve ertesi gün yemek yemeye başladı. Kendini daha iyi hissederek, Pacelli’ye semptomları hakkında daha fazla bilgi verebildi. Bu, son üç ayda bu tür bir ağrı ve kusmayla acil servise üçüncü kez gidişiydi. Bölümler arasında kendini iyi hissetti. Ancak her şey başladığından beri 10 kilodan fazla – temel ağırlığının yaklaşık yüzde 10’u – kaybetmişti. Pacelli, eve cevap vermeden giderse bunun tekrar olacağını biliyordu. Ancak hasta iyileştikçe huzursuz oldu ve taburcu olmaya can attı.
Pacelli, hastayı nöroloji ekibi tarafından görülecek kadar hastanede kalmaya ikna edebildi. Sinir ağrısı, basınca yanıt vermeyen birkaç ağrı türünden biridir. Migren öyküsü vardı. Bu karın migreni olarak bilinen bir şey olabilir mi? Bu bozukluk genellikle daha tipik baş ağrılarından ziyade karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma ile karakterize migren sendromu olan çocuklarda görülür. Başka bir olasılık, karın epilepsisi olarak bilinen bir şeydi – şiddetli karın ağrısı ataklarıyla kendini gösteren bir nöbet türü. Her iki hastalık da çocuklarda daha yaygındı, ancak yetişkinlerde olasıydı. Nörolog, hastanın eve döndükten sonra ek testler için takip etmesini istedi. Bunun yerine son 20 yıldır migrenlerini tedavi eden nöroloğu görmeyi tercih etti. Pacelli bu plana katıldı.
Kredi… Ina Jang’ın fotoğraf illüstrasyonu
Kaliforniya Bağlantısı
Sözünü tuttu ve ertesi gün nöroloğu Dr. Randall Berliner ile bir tele-sağlık ziyareti ayarladı. Birkaç yıl önce sinir uyarıcısı yerleştirildikten sonra migreni neredeyse tamamen ortadan kalktı, bu yüzden onu bir süredir görmemişti. Berliner’e birdenbire ortaya çıkan, günlerce süren ve sonra ortadan kaybolan çılgınca ağrı ve kusma olaylarını anlattı. Son üç ayda yaptırdığı tüm testleri anlattı. Kan testleri vardı. Tepeden tırnağa dürbünlüydü. Ve tabii ki keşif ameliyatı oldu. Pacelli’nin düşündüğü gibi karın migreni veya epilepsi olabilir mi? Berliner bir an sessiz kaldı ve ardından daha önce kimsenin sormadığı bir soru sordu. “Esrar içer misin?” Elbette hayır, diye haykırdı. Ama yavaşça ekledi, kronik eklem ağrısı için kenevirli sakızlar kullanıyordu.
Geçen kışı Güney Kaliforniya’da geçirdi ve o baharı New Jersey’deki evine döndü. California’dayken, sakızların kronik ağrıya nasıl yardımcı olabileceği hakkında çok şey duydu. Yıllarca bel ağrısı ve osteoartritten kaynaklanan onlarca yıllık yaygın eklem ağrısı çekiyordu. Neden esrarı denemiyorsunuz? Denedi ve yardımcı oldu. Çoğu gün günde üç kez iki sakız aldı. Kafayı bulmadı, dedi. Ama hayatı daha iyiydi; yürümek, oturmak ya da sadece ev işi yapmak çok daha kolaydı çünkü daha az ağrısı vardı.
Berliner, kanabinoid hiperemezis sendromunu hiç duyup duymadığını sordu. Yapmamıştı. Sıklıkla anıldığı şekliyle CHS ilk olarak 2004 yılında Güney Avustralya’da düzenli olarak esrar kullandıktan sonra mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı gelişen bir dizi hastada tanımlandı. İlaç kesildiğinde semptomlar durdu ve ilaca yeniden başlandığında tekrar başladı. Daha fazla eyalet esrarı yasallaştırdıkça ve uyuşturucu için ek kullanımlar teşvik edildikçe, bu nadir bozukluğun rapor edilen vakaları artmıştır. Bazılarının bu tepkiyi verirken bazılarının neden vermediği tam olarak anlaşılamamıştır. Bu yılın başlarında yayınlanan bir çalışma, olası bir cevap önerdi – esrarın aktif bileşenlerinden biri olan THC’ye kalıtsal bir genetik hoşgörüsüzlük – ancak kesin bir açıklama yok.
Berliner’in kadına bir sorusu daha oldu: Mide bulantınız duş alınca düzeliyor mu? Bildirilen çoğu CHS vakasında, sıcak duşlar mide bulantısını ve karın ağrısını geçici olarak giderir. Hayır – zaten fark etmemişti. Berliner kadına bunun tek tedavisinin perhiz olduğunu söyledi. Acısını dindirmek için başka bir şey bulması gerekecekti.
Kadın şaşırmıştı. Bunu hiç duymamıştı ve çok yararlı bulduğu bu ilacın bu korkunç olaylara neden olabileceği için hayal kırıklığına uğradı. Sakızları kullanmayı bırakmak istemedi. Daha az almaya çalıştı; sıcak duş almayı denedi. Hiçbir şey yardımcı olmadı. Bu yüzden durdu. Ve o zamandan beri karın ağrısı ya da mide bulantısı olmadı. Hasta yakın zamanda bana “Doktorlarımdan hiçbirine sakızlardan bahsetmedim” dedi. “Ben utandım.” Ve mide bulantısını azalttığı iyi bilinen bu ilacın tam tersine neden olabileceğini hayal edemiyordu. Ama artık öğrendiğine göre, bu yıkıcı yan etkiyi herkese duyurmaya kararlı.
Lisa Sanders, MD, dergiye katkıda bulunan bir yazardır. En son kitabı “Tanı: En Şaşırtıcı Tıbbi Gizemleri Çözmek”. Paylaşmak için çözülmüş bir vakanız varsa ona [email protected] adresinden yazın.